Menu bar

15 March 2012

ပခံုုးဆစ္နာတဲ့ ခဲတဲ့ေရာဂါ (Frozen Shoulder)

ဒီပုုခံုုးဆစ္ ခဲတဲ့ ေရာဂါဆိုုတာ အသက္ ၄၀ - ၇၀ ၾကားရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီး ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။
သုုေတသန ေတြမွ ဆိုုထားတာကေတာ့ လူ ၅ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ေလာက္ ျဖစ္နိုုင္ေျခရွိတယ္တဲ့။ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ရတယ္ဆိုုတာ အတိအက် မသိရေပမယ့္ ဟိုုမုုန္း အေျပာင္းအလဲ နဲ. သက္ဆိုုင္ရမယ္လိုု. အဆိုုေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ရွိတဲ့သူေတြမွာ ၅ဆ ပိုုအျဖစ္မ်ားတယ္လိုု. ဆိုုပါတယ္။ ဘယ္ ညာ နွစ္ဘက္လံုုး ျဖစ္နိုုင္တယ္ဆိုုေပမယ့္ အသံုုးမျပဳတဲ့ လက္ ဖက္က ပိုုအျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ၅ေယာက္မွာ ၁ေယာက္က တျခားပုုခံုုးကိုုပါ ဆက္ ျဖစ္ေစနိုုင္တယ္လိုု. ဆိုုပါတယ္။
ေရာဂါ ျဖစ္စဥ္ကိုု ၾကည့္မယ္ဆိုုရင္ ေရာဂါ အဆင့္က ၃ ဆင့္ ခြဲေတြ.နိုု္င္ျပီး ဒါကိုု ျဖတ္သန္းဖိုု. ပ်မ္းမွ် ၂ နွစ္ေလာက္ ၾကာပါတယ္။ ဆိုုလုုိတာကေတာ့ ဘာမွ မကုုရင္ေတာင္ ဒီ ၂ - ၅နွစ္ ေလာက္ၾကာရင္ ဒီခဲေနတဲ့ ပုုခံုုးဆစ္ဟာ သူ.ဟာသူ ျပန္ေပ်ာ္ျပီး ေရာဂါ ေပ်ာက္သြားပါလိမ္.မယ္။ 

အဆင့္ ၃ ဆင့္ကိုု အတိုုခ်ဳန္. ရွင္းျပပါမယ္။ 


ပထမ အဆင့္၊ စတင္ခဲလာျခင္း (၂လ - ၉လ)
ဒီအခ်ိန္က ပုုခံုုးဆစ္၊ အဂၤလိပ္လိုု Gleno-humeral joint လိုု.ေခၚတဲ့ အဆစ္နဲ.အဆစ္နားမွာရွိတဲ. အရြတ္ေတြ စျပီး ေရာင္ကိုုင္းလာပါတယ္။ လူနာအေနနဲ. ဒီအခ်ိန္မွာ ပုုခံုုးမွာ အရမ္းနာနိုု္င္ ကိုုက္ခဲနိုုင္ ပါတယ္။ ညဘက္မွာ ပိုုဆိုုးတတ္ျပီး အဲဒီ ပုုခံုုးကိုု ဖိအိပ္ရင္ ပိုုနာပါတယ္။

ဒုုတိယအဆင့္၊ ခဲသြားတဲ့ အဆင့္ (၄လ - ၁၂လ)
ဒီအခ်ိန္မွာေတာ. ေရာင္ေနတဲ့ အဆစ္မွာ အနာရြတ္ေတြ ျဖစ္လာပါျပီ။ လူနာအေနနဲ.ေတာ့ ပုုခံုုး လွဳပ္မရ ပဲ ေတာင့္တင္းနာက်င္မွဳေၾကာင့္ ပံုုမွန္ ေန.စဥ္ လုုပ္ေနက် အလုုပ္မ်ားအတြက္ ခက္ခဲတာေတြ ေတြ.ရနိုုင္ပါတယ္။ (ဥပမာ အဝတ္အစား ဝတ္ျခင္း။ ေခါင္းေလ်ွာ္ ေခါင္းဖီးျခင္း။ စားေသာက္။ ခ်က္ျပဳတ္ျခင္းမ်ား) 


တတိယအဆင့္၊ ျပန္ေပ်ာ္လာတဲ့ အဆင့္ (၅လ - ၁၂လ)
ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ ခဲေနတာေတြ ျပန္ေပ်ာ္လာပါျပီ။ ေရာင္တာေတြက်လိုု. အနာရြတ္ေတြ စေပ်ာက္လာတဲ့ အခ်ိန္။ လူနာအေနနဲ.လဲ နာတာေတြ သက္သာလာသလိုု အဆစ္ေတြ ျပန္ျပီး တေျဖးေျဖး လွဳပ္ရွားလိုု. ရလာတဲ့ အခ်ိန္ ျဖစ္ပါတယ္။



လူနာ တေယာက္ ဒီခဲသြားတဲ့ ပုုခံုုးဆစ္ေရာဂါ ကိုုခံစားရျပီဆိုုရင္ ဆရာဝန္တေယာက္ အေနနဲ. စမ္းၾကည့္တာနဲ. Diagnose လုုပ္လိုု.ရပါတယ္။ ဓါတ္္မွန္ေတာ့ တျခားေရာဂါေတြ မဟုုတ္တာ ေသျခာေအာင္လိုု. လိုုေကာင္းလိုုပါလိမ့္မယ္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကိုု စစ္ဖိုု.လဲ မေမ့သင့္ပါဘူး။ 


ကုုထံုုးအေနနဲ.ကေတာ. အကိုုက္အခဲ။ အနာ အေရာင္ သက္သာေစတဲ. Anti-inflammatory ဆိုုတာေတြ စေသာက္နိုု္င္ပါတယ္။ တကယ္လိုုအပ္တာက ဒီပခံုုးကိုု ေလ့က်င့္ခန္း ျပန္လုုပ္ေပးျပီး ခဲသြားတ့ဲ အဆင့္မေရာက္ေအာင္ ကာကြယ္ရပါမယ္။ တခ်ိဳ.က နာလြန္းေတာ့ ေလ့က်င့္ခန္း မလုုပ္နိုုင္ပါဘူး။ ဒီလိုုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ဆရာဝန္ နဲ.ျပျပီး အဆစ္ထဲ Steroid ေဆးထိုုး ေပးနိုင္ပါတယ္။ ေဆးထိုုးလိုုက္ျခင္းျဖင့္ ေရာင္ေနတာကိုု က်ေစျပီး ထံုုေဆးလဲ ပါတာေၾကာင့္ အနာကိုုလဲ သက္သာေစပါတယ္။ ထိုုးနည္း ၂မ်ိဳးရွိပါတယ္။ ပထမကေတာ့ Sub-acromial injection လိုု.ေခၚတဲ. ပခံုုးေအာက္က ေနရေလးထဲ လက္တန္း ထိုုးေပးတာျဖစ္ျပီး။ ခုုေနာက္ပိုုင္း ပိုုသံုုးလာတာကေတာ့ Ultrasound ဓါတ္မွန္နဲ. ေသေသခ်ာခ်ာ ၾကည့္ျပီး Gleno-humeral ပုုခံုုး အဆစ္ထဲ ေရာက္ေအာင္ထိုုးရပါတယ္။ ထိုုးေပးတဲ့ ေဆးကလဲ စတီးရိုုက္ (Steroid) တင္မကပဲ ၂၀cc ေလာက္ရွိတဲ့ ေရကိုုပါထဲ့ ထိုုးတာပါ။ Hydrodilation therapy လိုု.ေခၚပါတယ္။ ပိုုျပီး ထိေရာက္မွဳ ရွိတယ္လိုု. သုုေသသန အေျမာက္ အမ်ားမွာ ဆိုုထားပါတယ္။ ေဆးထိုုးလိုုက္ရံုုနဲ. မျပီးေသးပါဘူး။ နာတာ သက္သာသြားခ်ိန္မွာ လူနာက ေလ့က်င့္ခန္း မွန္မွန္ လုုပ္ဖိုု. အလြန္ အင္မတန္ အေရးၾကီးပါတယ္။ 


တျခား ခြဲစိတ္ကုုပညာနဲ. ကုုတာတခ်ိဳ.လဲ ရွိပါတယ္။ ပထမနည္းက လူနာကိုု ေမ့ေဆးေပးျပီး ဆရာဝန္ရဲ. အားနဲ. ပခုုန္း ကိုု ရေအာင္ လွဳပ္ေရႊ.ေပးတာပါ။ Manipulation under anasthesia လိုု.ေခၚပါတယ္။ ေနာက္တနည္းကေတာ့ ပုုခုုန္းမွာ အေပါက္ကေလးေဖါက္ျပီး ကင္မရာပါတဲ့ ဂိုုက္တန္ေလးကိုု ထဲ့ျပီး အနာရြတ္ေတြကိုု ရွင္းထုုတ္ဖိုု. က်ိဳးစားတာပါ။ Arthroscopic capsulotomy လိုု.ေခၚပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုုေနာက္ပိုုင္းမွာ ဒီနည္းေတြကိုု သိပ္ အားမေပးေတာ့ပါဘူး။


ပုုခုုန္းေလ့က်င့္ခန္း တခ်ိဳ.ကိုု ဒီမွာ ေဝမွ်ေပးရင္း ဒီစာကိုု နိဂံုုး ခ်ဳပ္လိုုက္ပါတယ္။




ပံုုမွာ ျပထားတဲ့ အတိုုင္း လက္ကိုု အဝိုုင္းပံုု အေရွ.အေနာက္ လႊဲေပးနိုုင္ပါတယ္။








နံရံကိုု မ်က္နွာမူျပီးေတာ့ လက္ကိုု နံရံေပၚ ျမင့္သထက္ ျမင့္ေအာင္ သြားေပးပါ။


ဒီအတိုုင္း နံရံနဲ. ေဘးတိုုက္ ေနျပီး လက္ကိုု ေဘးကေန ျမင့္ေအာင္လဲ လုုပ္နိုုင္ပါတယ္။








ဝါးရင္း တုုတ္တေခ်ာင္း အကူအညီ ယူျပီး ပံုုမွာ ျပထားတဲ့ အတိုုင္း အေရွ.ကိုုေျမာက္၊ အေနာက္ကိုု ေျမာက္၊ ေဘးကိုုဆြဲ၊ အေနာက္က ဆဲြမ။ ဒါေတြ လုုပ္ျခင္းမအားျဖင့္ ေတာင့္ျပီး လွဳပ္လိုု.မရတဲ့ ပုုခံုုး ဆစ္ေတြ ျပန္ေပ်ာ္လာပါလိမ့္မယ္။