ဆရာဝန္ တေယာက္ရဲ. အမွား သခၤန္းစာ

က်မ အမ်ိဳးသားက သတင္းစာတေစာင္ထဲ ေရးထားတဲ့ သတင္းတပုဒ္ကို လာဖတ္ခိုင္းပါတယ္။ အရင္ သူလုပ္ခဲ့တဲ့ ေဆးရံုတခုက သူ.အသိ ဆရာဝန္တေယာက္ တရားရံုး ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ သတင္းပါ။

အသက္ အလည္ပိုင္း အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ ေခါင္းကိုက္တယ္ဆိုျပီး ေဆးရံုတက္လာပါတယ္။ ေခါင္းကိုက္တဲ့ လူနာတိုင္း က်မတို. အျမဲ စဥ္းစားရတာက Menigitis (ဦးေဏွာက္ အေျမွးေရာင္)၊ ဦးေဏွာက္ေသြးေက်ာေပါက္ျပီး ဦးေဏွာက္ထဲ ေသြးယိုတာ (any forms of intracranial bleeds)၊ ဦးေဏွာက္ ကင္ဆာ (Primary/Secondary tumors)၊ ေလျဖတ္တာ (TIA/Stroke) အစရွိသျဖင့္ လူ. အသက္အႏၱရယ္ အတြက္ စုိးရိမ္ရတဲ့ ကိစၥေတြကို အရင္စဥ္းစားရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီနိုင္ငံရဲ. အလကား ေဆးကုလို.ရတဲ့ စနစ္မွာ လာျပတဲ့ လူနာေတြရဲ. ၉၉  ရာခိုင္နွဳန္းေလာက္က ဘာမွမဟုတ္တဲ့ Tension Headache (စိတ္ဖိစီးမွဳေၾကာင့္ရတဲ့ ေခါင္းကိုက္တာ) Migraine, Non specific Headache အစရွိသျဖင့္ အသက္အႏၱရယ္ မစိုးရိမ္ရတဲ့ အေရးမၾကီးလွပဲ သူ.ဘာသာသူ ေပ်ာက္သြားတတ္တဲ့ ေခါင္းကိုက္တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ 

က်မအတြက္ အခုအခ်ိန္အထိ မၾကည့္ခ်င္တဲ့ ေဆးရံုရဲ. အေရးေပၚဌာနက လူနာဆိုရင္ ေခါင္းကိုက္တဲ့ လူနာလို. ေျပာလို.ရပါတယ္။ လူနာကို စမ္းသပ္ရံုနဲ.လဲ အမ်ားအားျဖင့္ ေရာဂါအမည္ တပ္မေပးနိုင္၊ အဲဒီေတာ့ လာတဲ့ လူနာတုိင္းကိုလဲ CT Head (Radiation ေတြ အမ်ားၾကီးထိနိုင္တဲ့ ေခါင္းဓါတ္မွန္) ရိုက္ေနလို.မရ၊ ခါးထဲက ရိုးတြင္ခ်ဥ္စီ ေဖါက္စစ္ေနလို. (Lumber Puncture)လဲ မျဖစ္ျပန္၊ အမ်ားအားျဖင့္ လူနာကို ေသေသခ်ာခ်ာ အခ်ိန္ေပး စမ္းသပ္ျပီး ကိုယ္ရဲ့ Gut Feeling လို.ေခၚတဲ့ စိတ္မွန္း အတြင္းစိတ္အထင္ Instinct နဲ. ပဲ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ရပါတယ္။ လူနာျပန္လႊတ္ျပီးမွ ငါ့ရဲ. ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မွန္ရဲ.လား ျပန္ေတြေဝမိတာလဲ မၾကာခဏပါ။

အဲဒီလိုပဲ အဲဒီအသိဆရာဝန္လဲ သူ.ရဲ. Experience နဲ. Clinical Judgement နဲ. ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်လိုက္တယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒီ အမ်ိဳးသမီး ေခါင္းကိုက္တာနဲ. လာျပတယ္တဲ့။ တာဝန္က်ေနတဲ့ ဆရာဝန္ registrar က CT ရိုက္မယ္လို. စီစဥ္ေပမယ့္ CT ေစာင့္ေနတုန္း အမ်ိဳးသမီးက ေခါင္းကိုက္တာ သက္သာလာပါေရာ။ အဲဒီေတာ့ Consultant ဆရာဝန္ၾကီး က CT မလိုဘူး၊ ရိုးရိုး Migraine ပဲ ျဖစ္မွာ ဆိုျပီး အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေပးျပီး ေဆးရံုကေန ျပန္လႊတ္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒါနဲ. ၁၀ရက္ၾကာေတာ့လား မနက္ခင္း တစ္မနက္မွာ အဲဒီ အမ်ိဳးသမီးဟာ အိပ္ယာကေန လံုးဝ မနွိဳးထလာေတာ့ပါဘူး။ သူမ ေသျပီး အေလာင္းခဲြ Post Mortem examination လုပ္ေတာ့ ေခါင္းထဲ ေသြးေၾကာေပါက္ ေသြးယိုျပီး ဆံုးသြားတာဆိုပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေမးခြန္းက ဒီဦးေဏွာက္ေသြးေက်ာေပါက္တာ မေသခင္ ၁၀ရက္က ေဆးရံုသြားတုန္းက ျဖစ္တာလား၊ ေနာက္မွ ျဖစ္တာလား။ ဒါကိုေတာ့ ဘုရားကပဲ ေျပာျပနိုင္ပါေတာ့မယ္။ သူမ အဲဒီ ေဆးရံုလာခဲ့စဥ္ တုန္းက CT မွ မရိုက္ျဖစ္ခဲ့တာေလ။

အဲဒီေတာ့ အဲဒီဆရာဝန္ ဒုကၡေရာက္ေတာ့တာေပါ့။ အမွဳကေတာ့ ရင္ဆိုင္ေနဆဲဆိုေတာ့ ဘယ္သူနိုင္မလဲ မသိရေသးပါ။ ဒါေပမယ့္ က်မသင္ၾကားခဲ့ရသမွ် သိသေလာက္ကေတာ့ ဦးေဏွာက္ေသြးေၾကာေပါက္တဲ့ ကိစၥအမ်ားစုဟာ ေသြးေၾကာေပါက္ျပီး ၁၀ရက္ ၾကာေအာင္မေစာင့္တတ္ပါ။ ေနာင္ ၂၄ နဲ. ၄၈နာရီမွာ ေသနွဳန္း အမ်ားဆံုးပါ။ ဆရာဝန္မို.လို. ဆရာဝန္ဘက္ လိုက္ေျပာတယ္ပဲ ေျပာေျပာ ဒီ ၁၀ရက္အတြင္းမွာ ဘာမဆို ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ 

ဒါေပမယ့္လဲ အခု ျဖစ္ရတဲ့ အမွဳက လူနာလာျပစဥ္က CT မရိုက္ေပးလိုက္လို.ပါ။ အဲဒီေတာ့ ေသြးေၾကာေပါက္တာဟာ အဲဒီတုန္းက ျဖစ္တယ္လို. ဘယ္လိုမွ ေျပာလို.မရသလို အဲဒီအခ်ိန္က ဘာမွ မျဖစ္ေသးဘူးဆိုတာလဲ ဘယ္လုိမွကို မေျပာနိုင္ပါ။ က်မ အထင္ေတာ့ ဆရာဝန္သာ အဲဒီအခ်ိန္က လူနာ အမ်ိဳးသမီးကို ေသေသခ်ာခ်ာ စမ္းသပ္တာလုပ္ခဲ့တယ္။ ေသေသခ်ာခ်ာ ေရးမွတ္ထားတယ္ဆိုရင္ တရားသူၾကီး အေနနဲ. ဆရာဝန္ သို.မဟုတ္ ေဆးရံုရဲ. အျပစ္လို. ေျပာလိုရမယ္ မထင္ပါ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီတုန္းက CT သာရိုက္လိုက္မယ္ဆိုရင္ေပါ့၊ အခု လူနာရွင္ေတြ ခံစားေနရတဲ့ ေဒါသနဲ. ဝမ္းနည္းမွဳေတြ၊ ဆရာဝန္ၾကီး ကိုယ္တိုင္ခံစားေနရမယ့္ ေနာင္တ Guilty feeling ေတြ ေတာ့ အေတာ္ ေလ်ာ့သြားမွာ အမွန္ပါပဲ။

ဒီ သတင္းကို ဖတ္ျပီး က်မနဲ. က်မ အမ်ိဳးသား အေျခအတင္ ေဆြးေႏြးမိခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားက ဒီကိစၥကို သခၤန္းစာယူျပီး ေနာင္ဆို လာသမွ်လူနာ အားလံုး ဘာစစ္ေဆးတာမွ မခ်န္ Investigations ေတြ အားလံုးကို လုပ္သင့္တယ္လို. ဆိုပါတယ္။ 

က်မကေတာ့ ဆရာဝန္ေကာင္း တေယာက္ ျဖစ္ခ်င္ရင္ လာသမွ်လူနာကို ေတြ.သမွ် Investigations ေတြပဲ ထိုင္လုပ္ေနလို မရဘူးလို.ပဲ ယံုၾကည္တုန္းပါ။ အဲဒီလိုသာဆိုရင္ ကိုယ့္ရဲ. သင္ယူထားတဲ့ ပညာေတြနဲ. Clinical Judgement ဆိုတာၾကီးက ဘယ္ေရာက္သြားမတုုန္းေပါ့။ 

ဒါေပမယ့္ က်မကိုယ္ က်မ သတိျပန္ေပးမိတာ ကေတာ့ လူနာတိုင္းကို ေသေသခ်ာခ်ာ စမ္းသပ္ဖို. လူနာေျပာသမွ်ေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ နားေထာင္ဖို.ပါ။ ဘယ္လူနာကိုမွ Prejudice နဲ. မဆက္ဆံသင့္ပါ။ 

က်မလူနာတိုင္းကုိလဲ က်မ အျမဲ ေျပာျဖစ္တာက ဆရာဝန္ဆိုတိုင္း အစစ အရာရာ သိေနတဲ့သူေတြ မဟုတ္ပါ။ က်မတုိ.သင္ထား တတ္ထားတဲ့ စာေတြ၊ လုပ္ခဲ့ဖူးတဲ့ အလုပ္အေတြ.အၾကံဳေတြနဲ. လူနာေတြရဲ. ေျပာသမွ် ခံစားရသမွ်ေတြကို နားေထာင္ျပီး ဒါေတာ့ ဘာအျဖစ္နိုုင္ဆံုးလို. ဆံုးျဖတ္ရတာပါ။ 

လူနာေတြ အေနနဲ.ကေတာ့ ကိုယ့္ရဲ. ခႏၱာကိုယ္အေၾကာင္း ကိုယ္အသိဆံုးပါ။ ဆရာဝန္ေတြရဲ. စကားကိုယ္ပဲ အျမဲအမွန္ယူမဲ့ အစား၊ ဆရာဝန္က ဘာမွ မျဖစ္ဘူးထင္ေပမယ့္၊ ကိုယ့္ရဲ. ခႏၱာကိုယ္က တမ်ိဳးေျပာေနရင္ ဆရာဝန္နဲ. ျပန္ရွင္းျပ ေဆြးေႏြးသင့္တယ္ ဆိုတာပါပဲ။ 

က်မရဲ. အလုပ္သြား ဖက္ရွင္

Photo taken from Ralph Lauren website

ငယ္ငယ္စဥ္ အျဖဴအစိမ္းနဲ. ေက်ာင္းတက္တဲ့အခ်ိန္ ေက်ာင္းစိမ္းလံုျခည္ေလးေတြ ဝတ္ရတဲ့ အခ်ိန္က က်မ ဝက္ဝံတံဆိပ္ လံုျခည္ေလးေတြပဲ ဝတ္မိတာ မွတ္မိလို.ေနပါတယ္။ က်မမွာ ရွိတဲ့ ဝက္ဝံ ၂ထည္ထဲကိုပဲ ေန.စဥ္ အဲဒါျခည္းပဲ ဝတ္မိခဲ့တာလဲ မွတ္မိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ရယ္ မသိ အဲဒီတုန္းက တျခား လံုျခည္အစိမ္းေတြ ရွိေသးရဲ.သားနဲ. မဝတ္ခဲ့ မဝတ္ခ်င္ခဲ့။

ဒါနဲ. တကၠသိုလ္တက္တဲ့ အခ်ိန္ေရာက္ေတာ့ စာေတြကမ်ားေတာ့ ေစ်းဝယ္ခ်င္တဲ့ စိတ္ေတြ အလိုအေလွ်ာက္ကို နဲသြားတယ္ထင္ပါရဲ. အဝတ္အစား ကိစၥ အေမ့ကိုပဲ တာဝန္လႊဲေပးထားခဲ့ မိပါတယ္။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ အေမဆင္ေပးခဲ့တဲ့ စိန္မိုက္ကယ္အတု ဝမ္းဆက္ေလးေတြ ေရာင္စံု ဝတ္ခဲ့ရပါတယ္။ အစစ္က ေစ်းၾကီးလြန္းျပီး အစစ္နဲ. အတုနဲ. ဘာမွလဲ ကြာတာမေတြ.ေတာ့ အတုနဲ.ပဲ ေက်နပ္ခဲ့တယ္ ဆိုပါေတာ့။ 3rd MB ေရာက္တဲ့ အခ်ိန္ကစလားမသိ ေမေမက ဆင္ေပး ခ်ဳပ္ေပးခဲ့တဲ့ ဇာအက်ီ ေရာင္စံုေလးေတြလဲ မွတ္မိခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးအစား တမ်ိဳးဆို တမ်ိဳးထဲပဲ ျပန္လွန္လဲဝတ္တတ္တဲ့ က်မ အဲဒီတုန္းကေတာ့ စိန္မိုက္ကယ္ရယ္ ဇာအက်ီ ၤေလးေတြရယ္ဟာ က်မအတြက္ေတာ့ က်မ ကိုယ္ပိုင္ ဒီဇိုင္းေလးေတြပဲ ဆိုပါေတာ့။ 

ဒီလိုနဲ. အဂၤလန္ေရာက္ေတာ့ အေမ့အားကိုးလို. မရေတာ့။ ကိုယ့္အက်ီ ၤကိုယ္ဆင္ရပါေတာ့တယ္။ ေရာက္ေရာက္ခ်င္းကေတာ့ Fashion Failure ပဲဆိုပါေတာ့၊ က်မဝတ္လိုက္သမွ် အူေၾကာင္က်ား စတိုင္က ဖိုးရိုးဖားယား၊ အေရာင္ေတြက ကိုးရိုးကားယားေပါ့။ သူမ်ားဘာေျပာေျပာ က်မကေတာ့ ကိုယ္စိတ္ခ်မ္းသာဖို. အဓိကဆိုတဲ့ မူနဲ.ပဲ ေနျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အခုထိ အရမ္းခင္တဲ့ အသက္ ၈၀ေက်ာ္ အဂၤလိပ္အဖိုးၾကီး တေယာက္ကဆို က်မနဲ.သူ ေဆးရံုုမွာ ပထမဆံုး စေတြ.တဲ့ေန.က March လၾကီးထဲ က်မ Christmas အက်ီ ၤၾကီးဝတ္ျပီး ေဆးရံုေဆာင္ထဲမွာ ရပ္ေနတာ သူ.အတြက္ဘယ္ေလာက္ ထူးဆန္းျပီး ထင္ရွားထူးျခားတဲ့ ျမင္ကြင္းတခု ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ အခုထိ ေျပာေနတုန္းပါ။ 

ဒီလုိနဲ.ဒီနိုင္ငံမွာ အေျခေလးနဲနဲက်လာ၊ အသားက်လာေတာ့ တခ်ိဳ. အမ်ိဳးသမီးေလးေတြ ဝတ္တဲ့ ရွပ္အက်ၤ ီေလးေတြကို သတိထားမိလာပါတယ္။ က်မစိတ္ထဲမွာ Smart က်တယ္။ Classy ျဖစ္တယ္။ Fashion လဲ ဆန္တယ္လိုထင္ပါတယ္။ က်မကလဲ ဘယ္အရာမဆို ဘာပဲလုပ္လုပ္ က်မရဲ. ကိုယ္ပိုင္ Criteria ေတြ ခ်လုပ္တတ္တာကိုး။ အက်ၤ ီဝယ္ေတာ့လဲ က်မရဲ. Criteria ေတြျဖစ္တဲ့ လည္ပင္း မဟုိက္ရ၊ လက္မျပတ္ရ၊ သိပ္မပါးရ၊ ကိုယ္သိပ္က်ပ္တာမျဖစ္ေစရ .. ဆိုတာေတြနဲ. ကိုက္ညီတဲ့အက်ီ ၤေတြက ဒီနိုင္ငံမွာ ရွာဖို. သိပ္မလြယ္ကူခဲ့ပါ။ 

ဒါေပမယ့္ Women Shirts ေတြကေတာ့ က်မလိုခ်င္တဲ့ အခ်က္ေတြနဲ. ျပည့္တဲ့ အျပင္ က်မမ်က္စိထဲေတာ့ အေတာ္ အခ်ိဳးေျပတာကိုး။ ေန.စဥ္ အလုပ္သြားလဲ ဝတ္လိုရတယ္၊ အင္တာဗ်ဴး စာေမးပြဲ Viva ေတြ သြားလဲ ဝတ္လိုရတယ္။ ရုပ္ရွင္ထဲက CSI လို စံုေထာက္ေမေတြလဲ အဲလို ရွပ္ေတြနဲ. ဝတ္ေတာ့ Professional ပံုေပါက္သြားပါတယ္။ 

ဒါေပမယ့္ ခက္တာက က်မလို ဂ်ပု ခါးတို ခါးတုတ္အတြက္ ဒီနိုင္ငံက အရပ္ ၆ေပျမင့္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ ခ်ဳပ္ထားတဲ့ Shirts ေတြနဲ.က ပံုမက်ျပန္။ တေန.မွာေတာ့ ကံေကာင္းစြာနဲ. Sales ခ်ေနတဲ့ Designer Outlet မွာ ေစ်းဝယ္ထြက္တုန္းမွာ Ralph Lauren Polo Shirts ေတြေတြ.လို. စမ္းဝတ္ၾကည့္လုိက္ မိတာ က်မနဲ. အံဝင္ ပံုအက်ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒီလိုနဲ. အေပ်ာ္လြန္ျပီး အဲဒီက ရွပ္၄ထည္ ဝယ္လာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဝယ္ျပီး အဲဒါကိုပဲ မခၽြတ္တမ္းဝတ္ျဖစ္ခဲ့တာ။ ေနာက္ Designer outlet သြားတိုင္း ထပ္ထပ္ဝယ္ထားတာ အခုေတာ့၄နွစ္အတြင္းမွာ အထည္ ၂၀ရွိပါျပီ။ (အခုပဲ ဗီဒိုထဲ ေရတြက္ခဲ့တာေနာ္)။ 

က်မ မနက္မနက္ ေဆးရံု အလုပ္ သြားမယ္ဆို ဘယ္ဟာဝတ္ရမယ္ ထိုင္စဥ္းစားစရာ မလို အဲဒီ Shirts ေတြထဲက အလွဲ.က်တဲ့ တထည္ေကာက္စြပ္၊ CK နဲ. Tommy Hilfiger က Discount နဲ. ဝယ္ထားတဲ့   ေဘာင္းဘီရွည္ ၄ထည္ထဲက တထည္ဆြဲဝတ္ျပီး အလုပ္သြားျဖစ္ေတာ့တာပါပဲ။ မနက္ မနက္ဆို အိပ္ခ်င္မူးတူးနဲဆိုေတာ့ အဝတ္အစားအတြက္ အခ်ိန္ေပး သိပ္စဥ္းစားေနစရာ မလုိေတာ့ဘူးေပါ့။

ဘာရယ္မဟုတ္ ဒီစာေရးျဖစ္သြားတာက မေန.က က်မကို အလုပ္မွာ အသိေတြက က်မက အဝတ္အစား ေကာင္းေကာင္းေတြပဲ ေစ်းၾကီးေပး ဝတ္ေၾကာင္း ခ်ီးေကၽြးတာ ခံလုိက္ရလို.ပါ။ မၾကာခဏ က်မ အဲဒီစကား အေျပာခံခဲ့ရပါတယ္။ ဟဲ့ နင့္မွာ အဲဒီ အေကာင္းစား ရွပ္အကၤ် ီေတြ ဘယ္နစ္ထည္ေတာင္ရွိလဲ ဆိုျပီးေတာ့လဲ အေမးခံရတတ္ပါတယ္။ ဒီရွပ္ေတြက တကယ့္ေစ်း အမွန္က ေပါင္ ၇၀၊ ၈၀ ေက်ာ္တတ္ေပမယ့္၊ က်မက ေစ်းခ်တုန္းပဲ ဝယ္ေတာ့ တထည္ ေပါင္ ၂၀ေက်ာ္ပဲ ေပးရတာပါ။ အမွန္က က်မအက်ီ ၤအရည္အတြက္ကလဲ သိပ္မမ်ားပါ။ အေရာင္ေတြက ခပ္ဆင္ဆင္ အားလံုးကလဲ အစဥ္းေလးေတြနဲ. ဆိုေတာ့ မ်ားတယ္လို. အထင္ခံရတာေပါ့။ 

ဒါက ေဆးရံုသြားတဲ့ ေန.ေတြကို ေျပာတာပါ။ အေရးေပၚဌာနမွာဆုိရင္ေတာ့ Scrub ဝတ္ရျပီး၊ တျခား အားကစားေန.ဆိုရင္ေတာ့ ေဘာလံုးအသင္းရဲ. Shirts/kits ဒါမွမဟုတ္ အဂၤလန္ ဝတ္စံု FA ဝတ္စံု အစရွိသျဖင့္ လိုအပ္သလို ဝတ္သြားရပါတယ္။

က်မရဲ. နာမည္ၾကီး လူနာမ်ား

အားကစားပိုင္းမွာ လုပ္ေနရေတာ့ မၾကာခဏ က်မ အေမးခံရတဲ့ ေမးခြန္းေလးတခု ရွိပါတယ္။ နင့္ရဲ. လူနာေတြထဲမွာ နာမည္ အၾကီးဆံုးက ဘယ္သူလဲတဲ့။ ၂ခါ ၃ခါမက မၾကာခဏကို အေမးခံခဲ့ရပါတယ္။ အေမးခံရတိုင္းလဲ က်မ ဘာျပန္ေျဖရမွန္း မသိခဲ့ပါ။ လူနာေတြရဲ. အေၾကာင္း မေျပာရဘူးဆိုတဲ့ Patients Confidentiality ဆိုတဲ့ ဆရာဝန္တေယာက္ရဲ. တာဝန္ စည္းကမ္းကလဲ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ နာမည္ေလး ေျပာရံုနဲ.ေရာ ဒီ Patients Confidentiality  ဆိုတာၾကီးက ေဖာက္ပ်က္ရာ ေရာက္ျပန္သလား က်မ မသိပါ။ ဒီေနရမွာ အျဖဴအမဲဆုိတာ ခြဲလို.မရတဲ့ Grey area ညိဳညိဳမဲမဲ ေနရာ တခုပဲ ဆိုပါေတာ့။ 

ဒါနဲ. ေမးခြန္းရဲ. အေျဖကို က်မ မၾကာခဏ ျပန္စဥ္းစား ဖူးပါတယ္။ က်မရဲ. လူနာေတြထဲမွာ ဘယ္သူကမ်ား နာမည္ အေက်ာ္ဆံုး လူသိအမ်ားဆံုးပါလဲ။ ငယ္ကထဲက ေဘာလံုးပြဲၾကည့္ရတာ ဝါသနာပါသူဆိုေတာ့ ဒီေမးခြန္း စဥ္းစားလိုက္တိုင္း ေဘာလံုးပဲ ေခါင္းထဲ အေတြးထဲ အရင္ဆံုး အျမဲ ဝင္လာတတ္ပါတယ္။ 

အဂၤလန္ရဲ. ေဘာလံုးအသင္းေတြအားလံုး ေလ့က်င့္တဲ့ေနရာ St Georges Park မွာ အလုပ္လုပ္တဲ့ က်မအတြက္ အဂၤလန္အသင္းမွ ေဘာလံုးသမားမ်ား မန္ေနဂ်ာမ်ားအားလံုး က်မ  ကူညီဖူးတယ္ဆိုပါေတာ့။ သူတို. ေလ့က်င့္ရင္း ဒါဏ္ရာ တခုခုမ်ားရမလား ေစာင့္ေပးရတာ (သူတို.ရဲ. အသင္း ဆရာဝန္ က်မရဲ. ေဘာ့စ္ကေတာ့ ရွိတာေပါ့)၊ နွစ္စဥ္ကူညီေပးရတဲ့ သူတို.ရဲ. Fitness Screening၊ ခရီးမသြားခင္ ထိုးေပးရတဲ့ Travel immunization .. ဒါေတြ ပံုမွန္လုပ္ေပးရေတာ့ သူတို.က က်မရဲ. နာမည္အၾကီးဆံုး လူနာေတြလို. ေျပာလို.ရေလမလား။

မန္ေနဂ်ာေတြ အေၾကာင္း ေျပာရရင္လဲ အခု Premier League ေဘာလံုး အသင္းေတြရဲ မန္ေနဂ်ာ အားလံုးနီးနီး မရွိဘူးဆို အနဲဆံုး ၅၀ရာခိုင္နွဳန္းေက်ာ္ က်မၾကည့္ရွဳ ေပးခဲ့ရပါတယ္။ သူတို.မွာ ေဘာလံုး မန္ေနဂ်ာျဖစ္ဖို. (Fitness to Perform) လိုအပ္တဲ့ က်န္းမာေရး အဆင့္ ရွိပါတယ္ ဆိုတာ နွစ္စဥ္ က်မအလုပ္လုပ္တဲ့ St Georges Park မွာ လာလာ စစ္ရတာေလ။ အဲဒီ အလုပ္ကို ဆရာဝန္ အေနနဲ. က်မကပဲ ဦးေဆာင္ျပီး လုပ္ေပးတာပါ။ ဒါဆိုသူတို.ကေရာ နာမည္ၾကီးေတြထဲ လူအသိအမ်ားဆံုးေတြထဲ ပါေလမလား။

က်မအေနနဲ. West Bromwich ေဘာလံုးပြဲမွာလဲ ေဆးခန္းထိုင္ သူတို.ရဲ. ပထမ အသင္းသား အားလံုးကို ဒီနွစ္ season စခ်ိန္ေလာက္တုန္းက ၾကည့္ေပးဖူးပါတယ္။ Birmingham City ေဘာလံုး အသင္းကေတာ့ ေျပာမေနပါနဲ.ေတာ့။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၃နွစ္လံုး က်မက ဒီအသင္းရဲ. ဆရာဝန္ ၂ေယာက္ထဲက တေယာက္ဆိုေတာ့ သူတိုရဲ. ျပႆနာေပါင္း ေသာင္းေျခာက္ေထာင္ကို ေျဖရွင္းေပးေနက်ပါ။ အဲဒီေတာ့ ဒီအသင္းေတြကေရာ ဘယ္သူကမ်ား နာမည္ အၾကီးဆံုး ျဖစ္ေလမလဲ။ 

အမ်ိဳးသမီး ေဘာလံုး အသင္းက အမ်ိဳးသားေလာက္ နာမည္ မေက်ာ္ေတာ့ ဒီစာရင္းထဲ ဝင္နိုင္မယ္မထင္။ 

ဒါနဲ. ေဘာလံုး မဟုတ္ပဲ တျခား အားကစားဆိုရင္ေရာ။ ဘယ္ဟာကမ်ား နာမည္ေက်ာ္မလဲ စဥ္းစား မိျပန္တယ္။ 

က်မလုပ္ခဲ့တဲ့ အားကစားေတြကလဲ အလြန္မ်ားသကိုး။ အိုလန္ပစ္မွာတုန္းက ေဘာ္လီေဘာ နဲ. ကမ္းေျခေဘာ္လီေဘာ၊ ေနာက္ ဒိုင္း ဗင္း  စက္ဘီး  ေလွေလွာ္ Gymnastics (ဂၽြန္းဘား) အစရွိသျဖင့္ ကမၻာ့ခ်န္ပီယန္ျပိဳင္ပြဲေတြမွာ လုပ္ခဲ့ေတာ့ ကမၻာအရပ္ရပ္က အေတာ္ဆံုး အားကစားသမားေတြနဲ. ေတြ.ခဲ့ ၾကံဳခဲ့ ကုေပးခဲ့ရတာေတြရွိပါတယ္။ 

ေနာက္ ကမၻာ့ နံပါတ္ ၁ (အခုေတာ့ ၂လားမသိ) Australia Netball ... ကမၻာနံပါတ္ ၃ England Netball အသင္း .. အဂၤလန္ေဟာ္ကီ .. Great Britain Basketball team အစရွိတာေတြ မ်ိဳးစံုနဲ.လဲ လုပ္ခဲ့ဖူးေလေတာ့ သူတို.ကေရာ ဘယ္ေလာက္ နာမည္ၾကီးတဲ့ အထဲ ပါမလဲ မသိပါ။ 

စဥ္းစားရင္း စာရင္းကေတာ့ ရွည္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္သူတေယာက္ထဲကမွ နာပါတ္ ၁ ေနရာ ေရာက္မလာပါ။ 

ကြမ္းျခံကုန္းဆိုတဲ့ ေတာ့ျမိဳ.ကေလးမွာ ၾကီးျပင္းခဲ့တဲ့ က်မ ငယ္ငယ္က စိတ္ကူးယဥ္ အိပ္မက္ မက္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ငါၾကီးလာရင္ နိုင္ငံျခားမွာ ပညာေတြသင္နိုင္တဲ့သူ ကမၻာအနွံ.ခရီးေတြ ေလွ်ာက္သြားနိုင္တဲ့သူ ျဖစ္ခ်င္တယ္လိုေလ။ ပညာေတြလဲ သင္ရပါတယ္ (မသင္ခ်င္မွ အဆံုး ဆိုပါေတာ့)။ ခရီးေတြလဲ သြားရလြန္းလို. အခုေတာ ေလွ်ာ့ျပီး အိမ္မွာပံုမွန္ အလုပ္လုပ္နိုင္ေအာင္ က်ိဳးစားေနရပါတယ္။ ကမၻာအရပ္ရပ္ေတာ့ စံုလို.မဟုတ္၊ ေယာက္်ား complaint လုပ္တာခံရလြန္းလို.ပါ။ က်မရဲ. အိပ္မက္ကေလးေတြ အေကာင္အထည္ေပၚလာတာ ေျပာတာပါ။ 

အခုေတာ့ က်မ အိပ္မက္အသစ္တခု ထပ္မက္မိတယ္။ က်မရဲ. အိပ္မက္ အမ်ားၾကီးေတြထဲက တခုဆိုပါေတာ့။ အဂၤလန္အသင္းရဲ. ဆရာဝန္အျဖစ္နဲ. ကမၻာ့ဖလားျပိဳင္ပြဲကို သြားနိုင္ဖို.ေလ ... ဟီးဟီး။ 

အိပ္မက္ဆိုတာ တကယ္ယံုၾကည္ရင္ တကယ္အမွန္ ျဖစ္ေျမာက္လာတတ္တယ္တဲ့။ အဲဒီေတာ့ က်မလဲ ယံုၾကည္စြာ ဆက္လက္ ေမွ်ာ္လင့္ ေစာင့္စားလို. ...... ဒီစာကို ဒီမွာပဲ ရပ္လိုက္ပါေတာ့တယ္။

ဆရာဝန္ တေယာက္ရဲ. ေရာဂါမ်ား

မေန.က က်မ အမ်ိဳးသား ေဆးရံုက သူ.လူနာေတြဆီက သယ္လာတဲ့  ေရာဂါပိုးနဲ. ဝမ္းသြားျပီး အန္ပါတယ္။ ဆရာဝန္ဆိုေတာ့ လူေတြကို ေရာဂါေပါင္းစံုမွ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသေပးတယ္တဲ့။ ဒါေပမယ့္ အဲလိုကုသေပးရင္းနဲ. ဆရာဝန္ေတြမွာလဲ ေရာဂါေတြရလာတတ္တာပါပဲ။ 

ဥပမာ က်မဆို ေဆးရံု အေရးေပၚဌာနမွာ တာဝန္က်တုန္းက ဗိုက္ေအာင့္ အစာအိမ္နာတဲ့ ေရာဂါရလာပါတယ္။ မရပဲ ေနမလား။ အစားအေသာက္မွ မမွန္တာကိုး။ A+E rotation ရဲ.အလုပ္ခ်ိန္ေတြက တျခားေဆးဌာနေတြလို မဟုတ္။ အခ်ိန္ေတြက ကမိုးကေမာက္ ဆိုေတာ့ တခါတေလ မနက္စာကို ေန.လည္ ၃နာရီေလာက္မွ စားရတာေလ။ 

အခုထိလဲ တခ်ိဳ.ရက္ေတြဆို ပထမဆံုး အစာကို က်မေန.လည္ ၃နာရီေလာက္မွ စားရပါတယ္။ ဥပမာ မနက္ခင္း ၈နာရီအေရာက္ ေဆးရံုသြား ေဆးခန္းမွာ လူနာအျမန္ၾကည့္။ ေန.လည္ေဘာလံုးပြဲကို အမွီသြားရ။ ၾကားမွာ စားဖို. အခ်ိန္မရွိ၊ ထမင္းခ်ိဳင့္လဲ့ ထဲ့စရာ မခ်က္ထားမိေတာ့ ဒီအတိုင္း ဗိုက္ေဟာင္းေလာင္းနဲ. ေဘာလံုးပြဲမွာ၊ Halftime ေလာက္မွ ေဘာလုံးသမားေတြရဲ. Energey drinks/ calory snacks ေတြ နွိဳက္စားရပါတယ္။ 

အဲဒီလို အလုပ္ခ်ိန္မမွန္ေတာ့ အထူးသျဖင့္ ခရီးသြားမ်ားတဲ့ အခါေတြမွာဆိုရင္ေတာ့ မနက္ မနက္ဆို အီးအီးပါဖို.ေတာင္ အခ်ိန္ကမရွိ။ ဝမ္းကခ်ဳပ္လာ၊ ဝမ္းခ်ဳပ္တာၾကာျပီး ဗိုက္ထဲမွာ အီးအီးေတြျပည့္လာတဲ့ အခါက်ေတာ့ Overflow Diarrhoea လို.ေခၚတဲ့ ဝမ္းေတြသြားပါေရာ။ 

လူနာေတြက ကိုယ့္မ်က္နွာကို မၾကာခဏ ေခ်ာင္းဆိုးထဲ့လုုိက္လို. ေရာဂါပိုးကူးျပီး ဖ်ားရတာ လည္ေခ်ာင္းနာရတာလဲ မၾကာခဏ။ 

တခါတေလ အလုပ္ရွဳပ္လြန္းလို. တေနကုန္ ဆီးေတာင္မသြားအားလို. ဆီးေအာင့္ရတာလဲ မၾကာခဏ။ 

လူနာေတြရဲ. ေသြးေတြ မၾကာခဏ ကိုယ္ကိုေပတာ စြန္းတာနဲ. ေသြးေၾကာင့္ ကူးစက္နိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြကို ေၾကာက္ရတာလဲ ရွိပါေသးတယ္။ 

ဒီၾကားထဲ အခုအားကစားမွာ လုပ္ေတာ့ ၾကြက္သားမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ Myofascial trigger points ေတြကို ကုတာ၊ အရိုး အဆစ္ေတြကို ေလ်ာ့ေအာင္ Manipulation/manual therapy ေတြ လုပ္တာေတြ မ်ားေတာ့ လက္မက အဆစ္ကေလးနာလာလို. အခု အဲဒီ အလုပ္ေတြအားလံုး Physio နဲ.ပဲလႊဲထားျပီး ကိုယ့္လက္ကိုယ္ အနားေပးထားရပါတယ္။ Ultrasound scan ကေတာ့ သံုးရတာမ်ားတုန္းဆိုေတာ့ လက္ေကာက္ဝတ္ပါ နာမလာေအာင္ အေတာ္ သတိထားေနရပါတယ္။

ဒါေတာင္ စာေမးပြဲေတြ၊ အလုပ္က စိတ္ဖိစီးမွဳေတြနဲ. စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေရာဂါေတြအေၾကာင္း မပါေသးဘူးေနာ္။ 

ကဲ ျဖစ္ခ်င္ဦးဟဲ့ ဆရာဝန္ .....။

စိတ္ဖိစီးစရာ ညဂ်ဴတီမ်ားစြာ

ဒီေန. တနဂၤေႏြေန. ခါတိုင္း စေန တနဂၤေႏြ အလုပ္လုပ္ရတတ္ေပမယ့္ ဒီတပတ္ေတာ့ အားရက္မို. အိမ္မွာ နားနားေနေနေပါ့။ မနက္ခင္း အပ်င္းထူျပီး အၾကာၾကီး အိပ္ခ်င္ေပမယ့္ ေယာက္်ား ညဂ်ဴတီမို. ျပန္လာရင္ ဗိုက္ဆာတယ္ေအာ္ျပီး ျပန္လာတတ္တဲ့ သူ.အတြက္ စားဖို.ေသာက္ဖို. ထျပီး ျပင္ဆင္ ခ်က္ျပဳတ္ထားရပါတယ္။ 

ေျပာတဲ့အတိုင္း ေန.လည္ ၁၁နာရီေလာက္မွာ ညည္းညည္းျငဴျငဴ နဲ.အမ်ိဳးသား ျပန္ေရာက္လာပါတယ္။ ပင္ပန္းလြန္းလို. ဒီအလုပ္မလုပ္ခ်င္ေတာ့ေၾကာင္း၊ အလြန္စိတ္ညစ္ေၾကာင္း စိတ္ပ်က္ေၾကာင္း ဘယ္ေလာက္ေတာင္ စိတ္ကုန္ေၾကာင္း ဆိုတာေတြ သူ Oncall က်တိုင္း အထူးသျဖင့္ Night Duty က်တိုင္း နားမခံသာေအာင္ သူက ညည္းေနက်ပါ။ ဒီလို ၾကားေနၾက အသံေလးေတြကို အမ်ိဳးသား တခါးေပါက္က ဝင္လာတယ္ဆိုတာနဲ. ဆူဆူညံညံ ၾကားလိုက္ရပါတယ္။ ဒီလို ညည္းမယ္၊ ေရခ်ိဳးမယ္၊ ျပီးရင္ တေနကုန္ သူ တေခါေခါနဲ အိပ္ျပီး ညက် ျပန္ထ၊ ခ်က္ေပးထားတာ စားေသာက္ျပီး ေဆးရံုကုိ ညဂ်ဴတီအတြက္ ျပန္သြားရပါလိမ့္မယ္။

သူ. ေဆးရံု Oncall တာဝန္ေျပာေတာ့ က်မေဆးရံုလုပ္တုန္းက ယူခဲရတဲ့ Oncall ေတြ အေၾကာင္းေတြ ျပန္ေတြးမိလာပါတယ္။

ပထမဆံုး အဂၤလန္မွာစလုပ္တဲ့ Foundation Year 1 မွာ ညဂ်ဴတီဆိုရင္ ည ၇ ရက္ဆက္တိုက္၊ ၄ပတ္မွာ တစ္ပတ္ ဆင္းရပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက Oncall နာရီမ်ားတဲ့ အတြက္ လခကလဲ မ်ားပါတယ္။ ဒီမွာ Oncall ဘယ္နွစ္နာရီ ဆင္းလဲေပၚမူတီျပီး လခကို Banding ဆိုတာနဲ.ေပးပါတယ္။ Banding ဆိုတာ ကိုယ့္ရတဲ့ ရတဲ့ အေျခခံ လခရဲ. ရာခိုင္နွဳန္း ဘယ္ေလာက္ ပိုတိုးရမယ္ ဆိုတာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္က ဒီမွာေခၚတဲ့ 2A Banding (75% + Basic Salary) နဲ. တလကို က်မ အဂၤလန္ေပါင္ ၂၉၀၀ ေက်ာ္ အိတ္ထဲဝင္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က အဂၤလန္ေရာက္ျပီ မၾကာခင္ ဆိုေတာ့ ပစၥည္း အေကာင္းစားလဲ မၾကိဳက္တတ္ မသံုးတတ္ေသး။ အျပင္မွာလဲ ထြက္မစားတတ္ေသး။ ကားလဲမရွိတဲ့ ကားဖိုးမကုန္။ အိမ္ကလဲ ေဆးရံုက အလကားေပးတဲ့ အိမ္မွာေနရတာဆိုေတာ့ တလတလ အသားတင္ကို စုမိတာပါပဲ။ (အင္း အဲဒီ ဘဝေလးေတြ သတိရလိုက္တာေနာ္)

အလုပ္အေၾကာင္း ေျပာရရင္ေတာ့ က်မအေနနဲ. ပင္ပန္းတယ္ ညည္းျငဴတယ္ ဆိုတာသိပ္မရွိခဲ့ပါ။ အဲဒီအခ်ိန္က အစစ အရာရာ စိတ္ဝင္စားျပီး အျမဲတက္ၾကြေနခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ေတြပါ။ ညဂ်ဴတီရဲ. စိတ္ညစ္စရာ တခုပဲ ရွိခဲ့တာက ခြဲစိတ္နဲ. အရိုးမွာ လုပ္တုန္းကပါ။ သူနာျပဳေတြက ညညဆို လူနာေတြကအိပ္ေနေတာ့ အျမဲအားေနတာဆုိေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ Fluid Balance ေတြ ထုိင္တြက္ေတာ့တာပါပဲ။ Fluid Balance ဆိုတာ လူနာေတြ တေန.ကို ေရေသာက္တာ ေဆးပိုက္ကသြင္းတာ အားလံုး ေပါင္းျပီး ဘယ္ေလာက္ဝင္တယ္၊ ရွဴးရွဴးေပါက္ျပီး ဘယ္ေလာက္ျပန္ထြက္တယ္ဆိုတဲ့ သခ်ၤာေတြတြက္တာပါ။ အဲလိုတြက္ျပီး က်မကို Bleep ေခၚပါျပီ။ ျပီးရင္ ဘယ္သူကေတာ့ ရွဴးရွဴးမေပါက္တာ ဘယ္နွစ္နာရီ ရွိသြားျပီ။ ဘယ္သူက ေသာက္တာမ်ားျပီး ေပါက္တာ နဲေနျပီ အစရွိသျဖင့္ တင္ျပျပီး complaint ေတြ တက္ေတာ့တာပါပဲ။ တခါတေလ က်မ ေမးခြန္းေလး ရွင္းရွင္းေလးတခုပဲ ျပန္ေမးရပါတယ္။ အခု ညဘယ္နွစ္နာရီရွိျပီ။ နင္တို.ေရာ အိပ္ေနရင္ ရွဴးရွဴးထေပါက္သလားလို.။ 

ဆရာဝန္ေတြအတြက္ သူနာျပဳေတြက အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။ သူတို.ဆီမွာ က်မတို. ဆရာဝန္ေတြ အတြက္ သင္ယူစရာေတြ အမ်ားၾကီးပါ။ သူတို.ေၾကာင့္ က်မတို. အလုပ္မ်ားစြာ သက္သာတာရွိခဲ့ သလို အမွားေပါင္းမ်ားစြာ မျဖစ္ေအာင္လဲ ျပဳျပင္ခြင့္ ကာကြယ္ခြင့္ေတြ ရခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတိုေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ စာအုပ္ၾကီးနဲ. လုပ္တတ္ေတာ့ တခါတေလ စိတ္ညစ္စရာေတြလဲ ၾကံဳရတတ္ပါတယ္။ 

Physician ျဖစ္ဖို. ဆက္ training ေတြဆက္ေတာ့ Core Medical trainee ဘဝေရာက္ေတာ့ ည ၇ည ဆက္တိုက္လုပ္ရတာ ဆရာဝန္ေတြ အတြက္အလြန္ပင္ပန္းတယ္ဆိုျပီး ၄ည တခါ ၃ညတခါ ခြဲလုပ္ရပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက Doctors' Mess (Oncall ဆရာဝန္ေတြ စုေနတဲ့ အခန္းမွာ) ၾကည့္လိုက္ရင္ Medical oncall ျဖစ္တဲ့ က်မတေယာက္ကပဲ တညလံုး ဆူဆူညံညံပါ။ ခြဲစိတ္၊ အရိုး၊ ကေလး OG ေမ့ေဆး အားလံုး နားတဲ့ အခ်ိန္ အိပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာင္ က်မမွာ မနားရ တညလံုး အလုပ္လုပ္။ ခဏ နားမလား Doctors Mess ထဲျပန္လာရင္ ၅မိနစ္မခံ Bleep က ဆူဆူညံညံ အသံေတြျမည္ ဆိုေတာ့ က်မရဲ. အလြန္ျဖစ္ခ်င္လွတဲ့ Physician ၾကီးရဲ. ဘဝကို အထပ္ထပ္အခါခါ ျပန္သံုးသပ္မိ ေတြးမိလာပါတယ္။ 

Cardiology (ႏွလံုးအထူးကု ေဆးရံုမွာ) လုပ္ေတာ့ ပိုေတာင္ဆိုးေသး။ Heart attack case လာရင္ ဒီမွာ Primary PCI လိုေခၚတဲ့ ေသြးေၾကာထဲ့ Contrast နဲ.ၾကည့္ျပီး (Angiogram) ပိတ္ေနတဲ့ ေသြးေၾကာထဲ တခါထဲ stent ထဲ့တာေတြလုပ္ပါတယ္။ Heart Attack ဆိုတာေတြကလဲ ညမွ ျဖစ္တာမ်ားတာကိုး။ Arrythmia case ေတြကိုလဲ တခါထဲ Pacemaker ညတြင္ခ်င္းထဲ့တာ မ်ားပါတယ္။ ဒါေတြကို Consultant က ဦးေဆာင္ျပီးလုပ္ရတာ ဆိုေတာ့ အသက္ ၄၀ .. ၅၀ ေက်ာ္ရွိ္တဲ့ Consultant ၾကီးေတြ ညၾကီး သန္းေခါင္ ထရေတာ့ အိပ္ခ်င္မူးတူးနဲ. စိတ္တုိ ေဒါသေတြမ်ားျပီး ေတြ.ရာ ျမင္ရာ မဲတာကိုလဲ ခံခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီမွာ နွလံုး အထူးကုအလြန္ ျဖစ္ခ်င္ခဲ့တဲ့ က်မရဲ.စိတ္ျပင္းျပမွဳေတြ ၾကက္ေပ်ာက္ ငွက္ေပ်ာက္ ေပ်ာက္သြားရတဲ့အထိပဲ ဆိုပါေတာ့။ 

ဒီလိုနဲ. နွလံုုး အထူးကုဆိုတဲ့ စိတ္ကူးယဥ္ ဘဝေလးကေန အားကစား ေဆးပညာ အထူးကု ျဖစ္ဖို. အေၾကာင္း ဖန္လာတယ္ပဲ ဆိုပါေတာ့။ အားကစားေဆးပညာ အေၾကာင္းေလ့လာေတာ့ Training မွာ အေရးေပၚ႒ာန မွာ ၆လ rotation လုပ္ရပါတယ္။ က်မကေတာ့ ေပ်ာ္လို. ၇လ လုပ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အလုပ္ အရွဳပ္ဆံုး စိတ္ဝင္စားစရာ အေကာင္းဆံုး စိတ္ဖိစီးမွဳအမ်ားဆံုး အခ်ိန္ေတြပဲ ဆုိပါေတာ့။ ညဂ်ဴတီေတြဆိုရင္ အလုပ္ရဲ. ၆၀ ရာခိုင္နွဳန္းေလာက္က အမူးလြန္ေနတဲ့ အရက္သမား၊ ကိုယ္ကိုယ္ကို ေသေၾကာင္းၾကံပါမယ္ဆိုျပီး Paracetamol ေလး ၆လံုးေလာက္ ေသာက္လာတဲ့ သူေတြ၊ အိုးမဲ့အိမ္မွာ ခ်မ္းခ်မ္းေအးေအးနဲ. ေဆးရံုုမွာ အေၾကာင္းဖန္ တညလာအိပ္ဖို. ၾကံတဲ့သူေတြနဲ ျပည့္ေနပါတယ္။ က်န္တဲ့ ၄၀ရာခိုင္နွဳန္းကေတာ့ တကယ့္ လူနာေတြေပါ့။ Major Trauma cases (ဒါဏ္ရာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ရလာတဲ့) သူေတြ အတြက္ Trauma Team ကို ဦးေဆာင္ျပီး ေဆးကုေပးရတာ၊ အရိုးက်ိဳးတာ အဆစ္လြဲတာေတြကို ျပန္တဲ့ေအာင္ လုပ္ေပးရတာ၊ အရမ္းကို Sick ျဖစ္ေနတဲ့ လူနာေတြကို ကုရတာ အခ်ိန္နဲအမွ် အရမ္းအလုပ္ရွဳပ္ ျပာယာခတ္ေနရေပမယ့္ က်မေတာ့ အလြန္ေပ်ာ္ခဲ့ပါတယ္။ ကိုယ့္ကုိယ္လဲ တကယ္ပဲ လူနာေတြရဲ. အသက္ကိုကယ္တဲ့ အေရးပါတဲ့ ဆရာဝန္ၾကီး တေယာက္ အျဖစ္နဲ. ခံစားလုိ.ရခဲ့ပါတယ္။ အခုထိေတာင္း က်မရဲ. အလုပ္ေတြက အားရက္ရရင္ အေရးေပၚဌာနမွာ Locum (Oncall ပိုယူျပီး ပိုက္ဆံပိုရွာတာပါ) သြားသြား ျပန္လုပ္ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ 

အဲဒီ Accident and Emergency Rotation ျပီးထဲက က်မ ညဂ်ဴတီမယူရေတာ့ပါ။ အားကစား အသင္းေတြနဲ. ခရီးသြားရင္ ေန.ည ၂၄နာရီ သူတို. က်န္းမာေရး အတြက္ တာဝန္ရွိေပမယ့္ ေဆးရံု Night ဆင္းရတာနဲ.ေတာ့ ဘယ္နွိဳင္းလို.ရပါ့ေတာ့မလဲေနာ္ ..

စာေမးပြဲမ်ား

ငယ္စဥ္ ေက်ာင္းတက္တုန္းကေတာ့ က်က္လိုက္ရတဲ့ စာေတြ၊ စာေမးပြဲမွာ ေကာင္းေကာင္း ေျဖနို္င္ဖို.အတြက္ေလ။ ပထမ အစမ္းစာေမးပဲြ၊ ဒုတိထ အစမ္း၊ ေနာက္ဆံုး စာေမးပြဲၾကီး။ ဒီလိုနဲ. ေက်ာင္းျပီးလို. တကၠသိုလ္တက္ရင္ေတာ့ ရုပ္ရွင္ထဲမွာ ေတြ.ရတဲ့ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသူေတြအတိုင္း ေပ်ာ္ျပစ္လိုက္ဦးမယ္ ေတြးခဲ့တာ။ 

တကၠသိုလ္ေရာက္ေတာ့လား။ မ်က္စိလည္ျပီး ေဆးေက်ာင္းေရာက္သြားတာ ဆိုေတာ့၊ က်က္ျပန္ဦးဟဲ့ စာေတြ ဒီက်ဴတိုရီယယ္ မျပီးေသး ေနာက္တခုက မ်က္ေစာင္းထိုးေနျပန္ျပီ။ ေျဖလိုက္ရတဲ့ စာေမးပြဲ က်က္လိုက္မွတ္လိုက္ရတဲ့ စာေတြဆိုတာ။ တခါတေလ အံ့ေတာင္ၿသတယ္။ ငါ့ဦးေဏွာက္ ေသးေသးေလးက ဒါေတြ အကုန္ မွတ္နိုင္သလားဆိုျပီးေတာ့။

ဒီလုိနဲ. အားခဲျပီး က်က္ရ ဖတ္ရ။ သူငယ္ခ်င္း အေပ်ာ္အပါး ေဆြမ်ဳိးေတြ အေၾကာင္းဆိုုတာလဲ သိပ္မေတြးနဲ. မေပ်ာ္နိုင္ခဲ့။ ဒီလိုနဲ. ယက္ကန္ ယက္ကန္ ဆရာဝန္ ျဖစ္ခဲ့ေပါ့။ ဒီဘဝေတာ့ ဘာစာမွ မက်က္ေတာ့၊ ေအးေဆး အိပ္ခ်င္တိုင္းအိပ္ နားခ်င္တိုင္း နားျပစ္ေတာ့မယ္ ေတြးမိတာ။ 

ဒါေပနဲ. ဘယ္ဟုတ္ပါ့။ နိုင္ဂံဂ်ားသြားဖို. စာစ ဖတ္ရျပန္ေရာ။ စာေမးပြဲ ေတြ အထပ္ထပ္ ေျဖ။ နိုင္ဂံဂ်ား မွာ အလုပ္ေတြ စ၊ ေအးေဆးျဖစ္ပလား ေတြးမိတယ္ ေနဦး ေနဦး။ အားတင္းျပီး ေနာက္ဆံုး စာေမးပြဲေလး တခုေတာ့ ေျဖဦ။ ေတြးခဲ့တဲ့ Physician ၾကီး ျဖစ္ေအာင္ ေနာက္ဆံုး စာေမးပြဲေလးတခု MRCP ေလးရေအာင္း အားခဲ ၾကိဳးစားလိုက္ဦးေပါ့။ 

ဒီလိုနဲ. MRCP ျပီးလို. နာမလား ေအာက္ေမ့ပါတယ္။ အားကစား နဲ.ပက္သက္တဲ့ ေဆးပညာ လုပ္မိေတာ့ ဒါနဲ. ပက္သက္ျပီး စာေမးပြဲေတြ ထပ္ေျဖရဦးမယ္တဲ။ ဒီလိုနဲ. စာေတြျပန္က်က္။ အိမ္က ေယာက္်ားကို အထပ္ထပ္ ေတာင္းပန္၊ သူကိုပဲ လူနာလုပ္ျပီး အျပင္းအထန္ေလ့က်င့္ရင္းနဲ. ေအာင္သြားျပန္ျပီ စာေမးပြဲေတြဆိုတာ။ ေတာ္ျပီ ေတာ္ျပီ။ ဒီ တသက္ စာေမးပြဲဆိုတာ အသံေတာင္ မၾကားခ်င္ေတာ့ဘူး။ အခုေတာ့ အျပတ္ အသပ္ နွပ္ျပီလို.ထင္တာ။ 

ေျဖရမယ့္ စာေမးပြဲေတြေတာ့ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ စာေတြကေတာ့ ဖတ္ရ က်က္ရ ျပင္ရ ဆင္ရတုန္း။ ေရးရတဲ့ စာေစာင္ ေတြ Assessment နဲ. appraisals ေတြဆိုတာ။ စေန တနဂၤေႏြ နားရက္ကေလးေတာင္ ဖတ္ရမယ့္ စာ မဖတ္ျဖစ္ရင္ ငယ္က အတုိင္း စိတ္ဖိစီးမွဳေတြက မ်ားရတုန္း။ တခါကဆို အိပ္မက္ေတာင္ မက္တယ္။ စာေတြ မျပီးလို. ဒုကၡေရာက္ပါျပီ ဆိုျပီး။

ကဲ ... လုပ္ခ်င္ဦးဟဲ့ ဆရာဝန္။

ဆရာဝန္ နဲ. လူနာမ်ား

ဒီရက္ပိုင္း Jude Law ရဲ. Side effect ဆိုုတဲ့ ရုုပ္ရွင္ကို ၾကည့္ျဖစ္တယ္။ ပထမေတာ့ ပ်င္းလို. အမ်ိဳးသားနဲ. ဘာရယ္မဟုတ္ ထိုင္ၾကည့္ျဖစ္တာ။ ဆရာဝန္ကားျဖစ္ေတာ့ ပိုစိတ္ပါဝင္စားစြာ ၾကည့္မိတယ္။ 

Jude Law က စိတ္ေရာဂါကု ဆရာဝန္။ အလြန္ေတာ္ ေအာင္ျမင္တဲ့ ဆရာဝန္ေကာင္း တေယာက္။ မင္းသမီး (Rooney Mara)  က စိတ္ဓါတ္က် ေရာဂါ ခံစားေနသူ။ သံုးေနက် ေဆးေတြနဲ. မသက္သာေတာ့ ေဆးအသစ္ကို သံုးၾကည့္တယ္။ အဲဒီ ေဆးအသစ္ေၾကာင့္ မင္သမီးက Sleep Walking (အိပ္ေနရင္း လမ္းထေလွ်ာက္တာမ်ိဳး) နဲ. သူ.အမ်ိဳးသားကို သတ္လိုက္ပါေရာ။ အဲဒီမွာ မင္းသားက အလြန္ေအာင္ျမင္တဲ့ ဆရာဝန္ဘဝကေန စစ္ေဆးခံရတာ၊ တရားရံုးတက္ရတာ (expert witness အေနနဲ.ပါ) အလုုပ္ျပဳတ္တာ .... ဆိုတဲ့ ဂရက္ေပါင္းမ်ားစြာ သူ.ကိုရိုုက္လာပါေရာ ..

ဆရာဝန္တေယာက္ျဖစ္ေတာ့ က်မတို. လင္မယားအတြက္ေတာ့ အေတာ္ ၾကည့္ေကာင္းတဲ့ ကားပါ။ သံေဝဂ ရစရာ လူနာေတြနဲ. အထူး ဂရုုထားစရာ သခၤန္စာေတြလဲ ရေစပါတယ္။

ရုုပ္ရွင္ဆိုေတာ့ ေနာက္ဆံုုးေတာ့ လွဲ.ကြက္ေလးနဲ.ေပါ့ေလ။ ဒါကိုေတာ့ ထဲ့မေရးေတာ့ဘူး။ Thriller/ Drama စိတ္ဝင္စားရင္ ၾကည့္ၾကည့္သင့္ပါတယ္။

က်မ လက္ေထာက္ဆရာဝန္ ဘဝတုန္းက (Foundation Year 2) စိတ္ေရာဂါ႒ာန မွာ ၄လ အလုပ္ လုပ္ရပါတယ္။ အဲဒီမွာ ေတြ.တဲ့ ဆရာဝန္မၾကီး တေယာက္ေျပာဖူးတာ က်မလံုုးဝ မေမ့။ သူရဲ. လူနာတေယာက္ Manic Depressive disorder နဲ. စိတ္ေရာဂါကုေဆးရံုုမွာ တက္ေနတာ ၆လေက်ာ္။ လူနာလဲ အေတာ္သက္သာလာျပီဆိုပါေတာ့။ တသက္လံုုး လူနာကို ေဆးရံုုမွာ တင္ထားလို.မရ။ လူနာကလဲ အိမ္ျပန္ခ်င္ဆိုေတာ့ ၂ရက္ အိမ္ခဏ ျပန္ခြင့္ေပးလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ လူနာဟာ Liverpool ေဘာလံုးပြဲသြားၾကည့္ျပီး သူအားေပးတဲ့ အသင္းရွဳံးေတာ့ စိတ္တုိ စိတ္ေဖာက္လာျပီး ေဘးမွာရွိတဲ့ လူကိုု ဓါးနဲ. ထိုးလိုက္တာ ပြဲခ်င္းျပီး ေသပါေရာတဲ့။ က်မအသိ ဆရာဝန္မေတာ့ အဲဒီက စျပီး စိတ္ေရာဂါကု ဆရာဝန္မလုပ္ခ်င္ေတာ့ပါဘူး ဆိုျပီး အရက္စြဲတဲ့ လူေတြကို ပဲကုတဲ့ဘက္ကို ေျပာင္းလိုက္တယ္တဲ့။

ဘာရယ္မဟုုတ္ ျပန္ေတြးျဖစ္တာေလးပါ။ ကိုယ့္ေၾကာင့္ တိုက္ရိုုက္မဟုတ္လဲ သြယ္ဝိုက္တဲ့ နည္းနဲ. လူတေယာက္ေသသြားရတာလား။ တရားဥပေဒအရ အေရးယူစရာ မရွိေတာင္မွာ ကိုယ့္အသိစိတ္နဲ တသက္လံုုး ေနာင္တေတြရေနေစမလား။ 

International medical graduates (IMGs)

ျမန္မာ ဆရာဝန္မ်ား နုုိင္ဂံဂ်ား သြားခ်င္သူမ်ား အခုုတေလာ နိုုင္ငံတကာ မွာ အေတာ္ေလး ခက္တယ္ ၾကပ္တယ္ ၾကားမိပါတယ္။ 

တေလာကမွ အမ်ိဳးတေယာက္ ေလာေလာလတ္လတ္ ေဆးေက်ာင္း နဲ. House ျပီးလိုု. Australia သြားခ်င္တယ္ဆိုလို. စံုုစမ္းေတာ့မွ Australia မွာ ဆရာဝန္ အလုုပ္ လိုုခ်င္တာရဖိုု. ဘယ္ေလာက္ခက္ေၾကာင္း ဘယ္ေလာက္ၾကာေအာင္ ေစာင့္ရေၾကာင္း သိရပါေတာ့တယ္။ သူတိုု. နိုုင္ငံရဲ့ ဘြဲ.ရေတြေတာင္ ဘြဲ.ရျပီးျပီးခ်င္း အလုုပ္ တန္းမရလိုု. ေစာင့္ေနရေၾကာင္း စာေစာင္တခုုမွာ ဖတ္လိုုက္ရပါတယ္။ 

အေမရိကမွာလဲ Residency ရဖိုု. ဆိုုတာ မလြယ္ဘူးဆိုုတာ ဟုုိးအရင္ထဲက အားလံုုး သိၾကမွာပါ။ အခုု မလြယ္တာတင္ မဟုုတ္ေတာ့ဘဲ ေတာ္ေတာ္ မျဖစ္နုုိင္ေလာက္ေအာင္ကိုု ခက္လာတယ္ ဆိုုတာ အသိနဲ. အမ်ိဳးေတြဆီက ၾကားမိပါတယ္။ ၂၀၁၅ဆိုုရင္ သူတိုု.နုုိင္ငံရဲ. ဘဲြ.ရ အေရအတြက္ဟာ ရွိတဲ့ Residency အလုုပ္ အေရအတြက္ထပ္ေတာင္ ပိုုမ်ားမယ္တဲ့။ အေမရိက သြားရန္ စဥ္းစားေနေသာ လူငယ္ ဆရာဝန္မ်ား ဒီ Link ကိုု မဖတ္မျဖစ္ ဖတ္ၾကည့္ၾကပါလို. တိုုက္တြန္းပါတယ္။

ဆရာဝန္ တေယာက္ လစာ နဲ. ဂိုဏ္သိကၡာ

ဒီေန. ေဆးခန္းမွာ လူနာတေယာက္နဲ. စကား လက္ဆံုက်ျပီး ဒီအေၾကာင္းအရာေလးေတြကို ေတြးျဖစ္ ေရးျဖစ္သြားတာပါ။ လူတေယာက္ရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာ၊ အထူးသျဖင့္ ဆရာဝန္တေယာက္ရဲ. သမာဓိ ဆိုတာနဲ. သူ.ရဲ့ ဘဝကိုု နဲနဲ ေျပာျပခ်င္လိုု.ပါ။ 

က်မ ဂ်ဴနီယာဆရာဝန္ဘဝ တုန္းကေပါ့။ သူငယ္ခ်င္း ဆရာဝန္မ တေယာက္ အရက္ဆိုင္မွာ မူးျပီး ရင္ဘတ္ကို လွန္ျပမိတယ္တဲ့။ အဲ လန္.မသြားပါနဲ.ဦး။ ဒီနိုုင္ငံမွာ မူးျပီး ဒါမ်ိဳးေတြ လုပ္တယ္ဆိုတာ သိပ္ အဆန္းတက်ယ္ေတာ့ မဟုုတ္ပါ။ သာမန္ ေကာင္မေလး တေယာက္ဆိုုရင္ ဘာမွ အထူးအဆန္း မဟုုတ္ေပမယ့္ ဆရာဝန္ ဆိုတဲ့ ဂုုဏ္သိကၡာ ဆိုုတာ ပါလာေတာ့၊ ဒီဆရာဝန္မေလး ဆမ လိုုမ်ိဳး ဒီနိုုင္ငံမွာ (GMC) အလုပ္လုပ္ခြင့္ ပိတ္ခံရပါတယ္။

အဲဒီလိုပဲ အသိ ဆရာဝန္ တေယာက္ လူနာနဲ. ပက္သက္မိေတာ့ အတိုုင္ခံရ၊ စံုုစမ္းတာ ခံရ ဖူးတာ။ ဆရာဝန္တေယာက္ အရက္မူးျပီး ကားေမာင္းတာမ်ားမိျပီဆိုုရင္ ေထာင္က်တာအျပင္ အက်င့္စာရိတၱမေကာင္းတဲ့ သူအျဖစ္ တသက္တာ ဆရာဝန္ အလုပ္လုပ္ခြင့္ (GMC) အပိတ္ခံရနိုုင္တာ။ ပံုုမွန္လူတေယာက္ဆို ဥပေဒလက္တလံုးျခား လုုပ္လိုု.ရတာေလးေတြ နွစ္ေခါက္ ျပန္မစဥ္းစား လုုပ္နိုုင္ေပမယ့္ က်မတို.လိုု ဆရာဝန္ေတြမွာ GMC ဆိုုတာၾကီးနဲ. ဘာကိုုမွ ဥပေဒ မခ်ိဳးေဖာက္မိရေလေအာင္၊ ေကာင္းေသာ အက်င့္စရိတၱရွိသူမ်ား ျဖစ္ေအာင္ သတိထား က်င့္ၾကံေနထိုုင္ရပါတယ္။ လူနာေတြနဲ.လဲ ပုုဂိုုလ္ေရး မပက္သက္မိေအာင္၊ အထူးသျဖင့္ တခ်ိဳ.ေတြ facebook တိုု.လိုု social media ေတြမွာ သူငယ္ခ်င္းလာလုုပ္တာေတြ လက္မခံမိေအာင္ ဆိုုတဲ့ ေသးေသးမႊားမႊားေတြက အစ သတိထား ေနထိုုင္ရပါတယ္။

အဂၤလိပ္စကား တခြန္းကို က်မ သတိရမိပါတယ္ "Respect is to be earned" တဲ့။

Life as a Foreign Doctor (6)

မၾကာခဏကို အီးေမးပိုု. ေမးလာၾကတဲ့ ေမာင္ငယ္၊ ညီမငယ္ ဆရာဝန္မ်ားအတြက္၊ ဒီစာတုိေလးေရးမိတာပါ။ ဒီရက္ပိုုင္း အားတဲ့ အခ်ိန္က နဲလြန္းေတာ့ ဘေလာ့ကိုုလဲ လွဲ.မၾကည့္နိုုင္တာ အေတာ္ၾကာသြားပါျပီ။ 

အားလံုး ရဲ့ အေတြးမွာေတာ့ နိုုင္ငံျခားသြားရင္ ေထာျပီ။ ၾကီးပြားျပီ၊ အစစအရာရာ ေအာင္ျမင္ျပီ ထင္ခ်င္ ထင္ၾကပါလိမ့္မယ္။  က်မကိုယ္တုိင္လဲ အဲဒီလို ထင္ခဲ့မိတာပါဘဲ။ 

ဒါေပမယ့္ တကယ့္လက္ေတြ.က နုုိင္ငံျခားေရာက္ျပီ ဆိုတာနဲ. ဘဝခရီးက စၾကမ္းေတာ့တာပါဘဲ။ အားကိုုးစရာ တိုုင္ပင္စရာ သိပ္မရွိ၊ တခ်ိဳ.ဆိုု စကားေျပာေဖာ္ေတာင္ သိပ္မရွိ။ ေငြေရးေၾကးေရးအတြက္ပူရ၊ အိမ္က ဘယ္ေလာက္ပဲ ပိုု.ပါမယ္ဆိုုဆိုု ေငြတန္ဖိုုးကလဲ အေတာ္ကြာသကိုုး။ အလုုပ္အတြက္၊ စာေမးပြဲအတြက္၊ အစရွိတဲ့ အပူေတြဟာ တကယ္ မဆံုုးနိုုင္ပါ။ က်မေတာင္ ေတာ္ရံုုခရီး သိပ္မညည္းပဲ ရေအာင္သြားတတ္သူ၊ အေတာ္ အေရခြံထူသူေတာင္မွ ဒီနုိင္ငံေရာက္ျပီး Stress နဲ. အစာအိမ္ေရာဂါ (Gastritis) ရလာပါေသးတယ္။ 

Doctors moments

patient-doctor relationship အေၾကာင္းနဲ. လူနာေတြ ဆိုးေၾကာင္းေျပာျပီးေတာ့ ဆရာဝန္ေတြရဲ့ အေၾကာင္းလဲ နဲနဲ ေျပာရမွာေပါ့ေနာ္။ 

က်မ ခြဲစိတ္ဌာနမွာ တာဝန္က်တုုန္းကေပါ့။ အလြန္ကိုု စိတ္ျမန္တဲ့ အူမၾကီးနဲ. စအုုိဝ ခြဲစိတ္တဲ့ ဆရာၾကီး တေယာက္ရွိဘူးပါတယ္။ အဲဒီ ဆရာၾကီးဆိုုတာ သူ.လူနာေတြကိုုလဲ ဘယ္ေတာ့မွ မမွတ္မိ။ အဲဒီေတာ့ မနက္ခင္း wardround လုုပ္ရင္ က်မတိုု.ကေန သူ.လူနာေတြက ခုုတင္နံပါတ္ ဘယ္ေလာက္မွာ ဘာေရာဂါနဲ. တက္တာလဲ ဆိုုတာ ေသေသခ်ာခ်ာ မွတ္မိေအာင္လုုပ္ထားျပီး သူ.ကိုု ဘယ္လူနာျပီး ဘယ္လူနာၾကည့္မယ္ ဆိုုတာေတြ လမ္းျပေခၚသြားရပါတယ္။ ဒါေတာင္ က်မတို.က လူနာေဆးမွတ္စုေရးေနလုိ. နဲနဲေလးေနာက္က်သြားရင္ သူက မေစာင့္ဘဲ ေတြ.ရာလူနာကိုု သူ.လူနာထင္ျပီး အတင္းဝင္ၾကည့္တတ္ပါေသးတယ္။ တခါကေတာ့ လူနာ အမ်ိဳးသမီးၾကီး တေယာက္အလွဲေရာက္ေတာ့ က်မတိုု.က ဒီလူနာရဲ့ ေရာဂါအေၾကာင္းေျပာျပ၊ မေန.က ဆရာၾကီးခြဲထားတာေပါ့ ဆိုုတာ ေျပာျပေပမယ့္ သူက မမွတ္မိတဲ့ ပံုုစံနဲ. “အမ္ ငါခြဲတာလား၊ မမွတ္မိေတာ့ဘူး” ဘာညာေျပာျပီး၊ “ကဲ အနာၾကည့္ရေအာင္” ဆိုုျပီး လူနာရဲ့စအိုုဝက စမ္းသပ္ေတာ့မွ သူက အားရဝမ္းသာ ထေအာ္တာ “ၾသ မွတ္မိျပီ၊ မွတ္မိျပီ။ ငါက လူနာကိုု မ်က္နွာျမင္တာနဲ့ မမွတ္မိဘူး။ ဖင္ေခါင္းျမင္မွ (arse-hole) မွတ္မိေတာ့ သကိုုးတဲ့” က်မတိုု. အားလံုုး ခြီးခနဲေနကို ရယ္မိခဲ့ၾကပါတယ္။ 

patient-doctor relationship

Patient-doctor relationship ဆိုုတာ ဘယ္ေလာက္ အေရးၾကီးတယ္ ဆိုုတာ လူနာျဖစ္ဖူးသူတုုိင္း ဆရာဝန္တိုုင္း သိၾကမွာပါ။ လူနာ တေယာက္အတြက္ ကိုုယ့္ကိုု ကုုသေပးမယ့္ ဆရာဝန္ကိုု ယံုုၾကည္ဖိုု. လုုိသလိုု ဆရာဝန္ကလဲ အဲဒီ လူနာရဲ့ ယံုုၾကည္မွဳ အားကိုုးမွဳကိုု မရရင္ ကုသဖို. အခက္အခဲေတြ ေတြ.နိုုင္ပါတယ္။ အဲဒီလို လူနာေတြရဲ့ ေလးစားမွဳကိုု ခံရဖိုု. က်မတိုု. ဘယ္ေလာက္ပဲ ၾကိဳးစားေပမယ့္ တခါတေလ (ရွားရွားပါးပါး လုုိ.ေတာ့ ေျပာခ်င္ပါတယ္) က်မတိုု. ရတတ္တာက လူနာေတြ ေဆာ္ပေလာ္တီးတာ စိတ္အနာတရ ရေအာင္ လုုပ္တာေတြပါ။  

မွတ္မွတ္ရရ တခါက Night duty က်ျပီး မနက္ေစာေစာမွာ သူနာျပဳတေယာက္က “လူနာဘၾကီး တေယာက္ အရမ္း confuse ျဖစ္ေနတယ္။ လာၾကည့္ပါ” ဆိုုလိုု. သြားၾကည့္ေပးရပါတယ္။ အမွန္ဘဲ ဘၾကီးဟာ ေဘးလူနာနဲ့ ရန္ျဖစ္လိုုက္၊ သူနာျပဳေတြကိုုေအာ္လုုိက္နဲ.ပါ။ က်မလဲ ေရာက္သြားေရာ၊ က်မလဲေတြ.ေရာ ဘၾကီးဟာ သူ.နွာေခါင္းထဲ ထဲ့ထားတဲ့ ပိုုက္ၾကီးကိုု ဆြဲထုုတ္ျပီး “ေဟး .. ယား ...” ဆိုုျပီး cowboy ၾကီး ျမင္းစီးေနတဲ့ အတိုုင္း သူ.ရဲ့ နွာေခါင္းပိုုက္ၾကီးနဲ့ ေရွ.ေတြ.ရာ လူေတြကိုု လိုုက္ရိုုက္ေတာ့တာပါဘဲ။ ေတာ္ပါေသးတယ္ သူကအိပ္ယာေပၚက မထနိုုင္တဲ့ လူနာျဖစ္ေနလို.ပါ။ နိုု.မဟုုတ္က က်မတိုု. အားလံုုးထြက္ေျပးရမယ္ ထင္ပါတယ္။ က်မတကိုုယ္လံုုးလဲ သူ.နွာေခါင္းပိုုက္က အရည္ေတြစင္ျပီး ေတာ္ေတာ္ ညစ္ပတ္သြားပါတယ္။ ေနာက္မွ ဒီဘၾကီးကို ဘယ္လိုုလုုပ္ရသလဲ ဆိုုရင္ သူ.ခုတင္ေအာင္ကေန သူမျမင္ေအာင္ အသာေလး ဝပ္သြားျပီး သူ.အေနာက္ကေန သူ.နွာေခါင္းပိုုက္ကိုု သြားဆြဲလုရပါတယ္။ နို.မဟုတ္ရင္ ဒင္းက လာသမွ်လူ သူ.အနားကပ္လာသူ မွန္သမွ်ကိုု လုုိက္ရိုုက္ေနေတာ့တာကိုုး။ 

ေန.စဥ္ေတြထဲမွ တညေနခင္း

က်မတိုု. ေဆးရံုုမွာ Clinic ထိုုင္ျပီဆိုုရင္ လူနာတေယာက္ကို နာရီဝက္ Book လုပ္ပါတယ္။ (တျခား အထူးကုု ဘာသာရပ္ ေတြမွာတာ့ ၁၅မိနစ္ မိနစ္၂၀ ျဖစ္မလား) အဲဒီေတာ့ ပံုမွန္ဆိုုရင္ က်မတိုု. တညေန ေဆးခန္းမွာ လူနာ ၆-ေယာက္ ၇-ေယာက္ေလာက္ ၾကည့္ရတတ္ပါတယ္။ က်မလုုပ္တဲ့ အလုုပ္နဲ. မေန.က က်မရဲ့ ေဆးခန္းေလး အေၾကာင္းျပန္ေျပာရရင္ ...

၁။  ။မာရသြန္ အေျပးသမား ညာဘက္ ေျခသလံုုးေရွ.က အရိုုးမွာ ေျပးလိုုက္တိုုင္း နာေနလို.တဲ့။ ထင္တဲ့ အတိုုင္း ဓါတ္မွန္ ရိုုက္လုိက္ေတာ့ “Stress Fracture”.. 

Stress fracture က မာရသြန္ တာေဝး အေျပးသမားေတြ (အထူးသျဖင့္ endurance exercise လုုပ္တဲ့ သူေတြနဲ.) အသက္ၾကီးတဲ့ သူေတြမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အရိုုးပါးလာ အားနဲလာတာနဲ့ (Osteoporosis) အရိုုးကိုု အနားမရ တအားသံုုးလိုု. ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုု ကုုမလဲ ဆိုုေတာ့ ကယ္လစီယမ္ေတြ လံုုေလာက္ေအာင္စား၊ ဗိုုက္တာမင္ ဒီ အားမနဲေအာင္ေန၊ ျပီးေတာ့ အရိုုးကို အနားေပးရတာေပါ့။ ဒီမွာေတာ့ Air Cast Boot လိုု.ေခၚတဲ့ ဖိနပ္ ထူထူၾကီးနဲ. ၈-ပတ္ေလာက္ စီးခိုုင္းရပါတယ္။ ကဲ ဒီအေၾကာင္း ေျပာရင္ ေျပာစရာေတြ အမ်ားၾကီးမိုု. ဒီမွာပဲရပ္။ ေနာက္တေယာက္ သြားမယ္ .... 

Life as a Foreign Doctor (5)

ကိုုယ့္နိုုင္ငံ မဟုုတ္ပဲ နုုိင္ငံျခားမွာ အလုုပ္လုုပ္ခ်င္၊ ပညာ သင္ခ်င္တယ္ ဆိုုရင္ေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ အခက္အခဲ ေတြ.ရတတ္တာေတြက ဗီဇာျပႆနာပါ။ အဂၤလန္ကိုု လာမယ္ဆိုု ဗီဇာေလွ်ာက္ရင္ PLABစာေမးပြဲလာေျဖမယ့္ (PLAB visa) အလည္လာတဲ့ (Visit visa) တခ်ိဳ.လဲ ေက်ာင္းတက္မယ္ဆိုုျပီး (Student visa) အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ Student visa ကလြဲလိုု. အမ်ားအားျဖင့္ ဗီဇာက ၆-လ ေပးတာမ်ားပါတယ္။ ဒီ ၆လ အတြင္း ေျဖရမယ့္ စာေမးပြဲေတြ အလုုပ္ ေလွ်ာက္တာေတြ အဆင္ေျပသြားရင္ေတာ့ ျပီးေရာေပါ့။ စာေမးပြဲ မေအာင္ေသးလို. အလုုပ္မရေသးလို. ဗီဇာကိုု ရက္ထပ္တိုးရရင္ တခါတိုးဖို. ေပါင္စတာလင္ ၅၀၀ ေက်ာ္ ေပးရျပန္ပါတယ္။ နဲတဲ့ ပိုက္ဆံ မဟုတ္ပါ။

အလုပ္ရျပီ ဆိုရင္ေတာ့ အလုပ္လုပ္ဖို. Work permit visa ေျပာင္းေလွ်ာက္ရပါလိမ့္မယ္။ အခု တနုုိင္ငံလံုး အတုိင္းအတာနဲ. Work Permit ေတြကိုုလဲ ဘယ္နွစ္ေယာက္ပဲ ထုုတ္ေပးရမယ္ ဆိုုတာ သတ္မွတ္ထား သလို၊ ဒီမွာ work permit visa နဲ. ေနာင္ဆို ၅နွစ္ထက္ ေက်ာ္ျပီး မေနရဘူးဆိုုတာမ်ိဳးေတြလဲ ၾကားမိပါတယ္။ ဒီ Immigration rules ေတြက အျမဲပဲ ေျပာင္းလဲေနတာမို. အဂၤလန္ လာမယ္ ရည္ရြယ္ရင္ေတာ့ ံHome office Website (Link) မွာ ေသေသခ်ာခ်ာ ဖတ္ၾကည့္သင့္ပါတယ္။ အခုက အဂၤလန္မွာ အလုပ္က မခက္ပါ။ ဒီ ဗီဇာနဲပဲ ဒုုကၡေရာက္ေနၾကတာ မ်ားပါတယ္။

Medical disaster!

က်မ အဂၤလန္ေရာက္ျပီး ၂ နွစ္ေျမာက္မွာေပါ့ တေန. က်မ အလုုပ္ထဲမွာ အသက္ ၉၈နွစ္အရြယ္ ဗိုုက္ေအာင့္ျပီး ေအာ့အန္ျပီး ေရာက္လာတဲ့ ဘၾကီးလူနာ တေယာက္နဲ. ၾကံဳရပါတယ္။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ က်မက ဟိုုက္ပါ တက္ၾကြ၊ အလြန္ အလုုပ္လုုပ္တဲ့ ေဆးဝါးေဆာင္က  FY2 (ျမန္မာလိုု Junior AS) ဆရာဝန္ေလးေပါ့။ လူနာကို ဓါတ္မွန္ရိုုက္ျပီး ၾကည့္လုုိက္ေတာ့ သူ.အစာအိ္မ္ ဒါမွမဟုုတ္ အူလမ္းေၾကာင္းၾကီးက ေလေတြနဲ. တအားတင္းေနသလိုု၊ လံုုးဝ ပံုုမွန္ အေနအထား မဟုုတ္။ ဒါနဲ. က်မလဲ ေသခ်ာေအာင္ ဓါတ္မွန္ဆရာဝန္တေယာက္နဲ. ခ်က္ခ်င္း အေရးေပၚ သြားေဆြးေႏြးရပါတယ္။ ဓါတ္မွန္ ဆရာဝန္က ေျပာတာက အစာအိမ္က သူ.ေနရာသူေနတာ မဟုတ္ဘဲ ဟိုုဘက္ဒီဘက္ လိမ္သြားတာမ်ိဳး (Gastric Volvulous) နဲ.တူတယ္တဲ့။ ဒါနဲ က်မလဲ အျမန္ျပန္ေျပးလာ၊ တျခား တိုုင္ပင္စရာ ကိုုယ့္ထက္ စီနီယာက်တဲ့ ဆရာဝန္ေတြကလဲ အဲဒီေန.မွာမွ မရွိၾက။ ဒါနဲ. Consultant အခန္း ေျပးျပီး ေျပာျပေတာ့ ဆရာၾကီးကလဲ နဲနဲ စိတ္ပူသြားျပီး “ဒါဆိုုလဲ ဂ်ဴတီက်တဲ့ ခြဲစိတ္ဆရာဝန္ကိုုေခၚ” တဲ့။ 

ဒီမွာ နဲနဲ ထပ္ေျပာရရင္ လူအစာအိမ္နဲ. အူလမ္းေၾကာင္းဆိုုတာ ျပြန္ၾကီး တေခ်ာင္းလိုုပါဘဲ။ ဒီအစာ ျပြန္ေခ်ာင္းၾကီးက လိမ္ေခါက္သြားမယ္ဆိုုရင္ အစာေတြလဲ ျဖတ္လိုုမရေတာ့၊ ေလေတြလဲ ျဖတ္လိုု.မရ တင္းေဖာင္းျပီး ေသြးလဲ အလံုုအေလာက္မရ၊ ေနာက္ဆံုုး အူေပါက္တာမ်ိဳး အေရးေပၚ ကိစၥေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

US vs UK medical training (My own personal views)

အဂၤလန္ ေရာက္လာျပီးေတာ့ အလုုပ္ေတြ မလြယ္ေတာ့ က်မလဲ အလုုပ္က ရမွာ မဟုုတ္ပါဘူးထင္ျပီး၊ USMLE စဖတ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ က်မက အရင္ ငယ္ထဲက အေမရိကကိုု သြားခ်င္တဲ့သူ။ ၁၀တန္းေအာင္တုုန္းကေတာင္ USIS (US embassy Library) ေန.စဥ္ သြားျပီး စာေတြဖတ္ စိတ္ကူးေတြယဥ္နဲ.၊ သိပ္ခင္ဖိုု.ေကာင္းတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြလဲ အမ်ားၾကီး ရခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလန္လာျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းက အမ်ိဳးသားက MRCP မွဆိုုတဲ့ အစြဲေၾကာင့္ သူနဲ.အတူ ကန္.လန္. ကန္.လန္. ပါလာခဲ့ရတာကိုုး။ ဒါနဲ. USMLE စဖတ္ေတာ့ STEP1 ကေတာ့ သိတဲ့ အတုုိင္း Basic Science ေတြ၊ Step 2 က Clinical ဆိုုေတာ့ Step 2 ကေန စျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလန္မွာ အလုုပ္စေတာ့ စာက်က္လဲ အေတာ္ပ်င္းသြားတာနဲ. စာဖတ္နွဳန္းလဲ ေတာ္ေတာ္ေနွးသြားခဲ့တာေပါ့။ ဒါေတာင္ USA California သြားလည္ျပီး၊ ေဆးရံုုေတြ အေၾကာင္းေလ့လာ၊ Residency လုုပ္ေနတဲ့ သူေတြနဲ. စကားလုုိက္ေျပာ ပညာယူခဲ့ပါေသးတယ္။

အခုု ဆက္ေျပာမွာက က်မ တဦးထဲရဲ့ အျမင္ျဖစ္ျပီး၊ မွားတေတြ အေျမာက္အမ်ားပါေၾကာင္းပါ ..

weekends

တပတ္လံုုး ေတာ္ေတာ္ အလုုပ္ ရွဳပ္ေနတာနဲ. ဘေလာဂ္ မေရးျဖစ္တာလဲ ၾကာသြားျပန္ပါျပီ။ မနက္ေစာေစာထ၊ အလုုပ္သြား။ တေနကုုန္ ျဗဳတ္စ ျဗင္းေတာင္း အလုုပ္ရွဳပ္။ တခါတေလ လူနာနဲ. ရန္ျဖစ္။ ျပန္လာရင္ ေမာျပီး ေစာေစာ အိပ္ရာဝင္နဲ.။ ဘာမွ မသိလုုိက္ေသးခင္ တပတ္က ကုုန္သြားျပန္ပါျပီ။ မေန.ကေတာင္ လူနာနဲ. ရန္ျဖစ္ခဲ့ရ ေသးတယ္ လူနာတေယာက္ ေဆးရံုုက မဆင္းခ်င္ေတာ့ Fits ရတယ္ (တက္ပါတယ္) ဆိုုျပီး ဆရာဝန္ သူနာျပဳေတြကိုု ညာေနတာ။ ေဆးရံုု အျပင္ဘက္ေတာ့ ေဆးလိပ္ထြက္ထြက္ ေသာက္နိုုင္တယ္။ သူနာျပဳ ဝင္လာျပီဆိုုရင္ တက္သလိုု လုုပ္ျပျပန္ေရာ။ လူနာတုိင္းကိုု Judgement မလုုပ္ဘဲ ကုုရမယ္ ဆိုုေပမယ့္ တခါတေလေတာ့ အေတာ္ စိတ္ပ်က္မိတာ အမွန္ပါဘဲ။ 


ဒီမွာက ကိုုယ့္ဘာသာကိုုယ္ ေနရတာဆိုုေတာ့ ပိတ္ရက္ စေန တနဂၤေႏြ လိုုမ်ိဳးမွာ တပတ္တာအတြက္ အိမ္ရွင္းတာေတြ၊ ေစ်းဝယ္၊ ဟင္းခ်က္ထားတာေတြ လုုပ္ရပါတယ္။ မလုုပ္ထားမိရင္ တပတ္လံုး စားစရာ မရွိ Take away နဲ. ညားတာမ်ားပါေရာ။ ညေနျပန္လာခ်ိန္ဆိုု ဟင္းခ်က္ဖိုု.က မလြယ္ေတာ့၊ ဗိုုက္က တဂြီဂြီျမည္ေနျပီ။ အရင္တပတ္က လန္ဒန္ေရာက္ေနေတာ့ ဘာမွ သိပ္မခ်က္နိုုင္ခဲ့၊ တပတ္လံုး ၾကက္ဥေက်ာ္၊ ပဲျပဳတ္ေက်ာ္၊ ထမင္းေက်ာ္ Macdonald နဲ. ညားလိုု ဒီေန.ေတာ့ လာမဲ့ အပတ္အတြက္ ၾကိဳၾကိဳတင္တင္ ေစ်းသြား ခ်က္ျပဳတ္ထားရပါဦးမယ္။

Life as a Foreign Doctor (4)

အဂၤလန္ေရာက္ျပီးေတာ့ Attachment လုပ္ေတာ့ အဂၤလန္ရဲ့ ေတာင္ပိုင္းမွာ သူတိုု. လူျဖဴေတြဘဲ အေနမ်ားတဲ့ ေနရာမွာေပါ့။ နိုုင္ငံျခားသား အလုုပ္လုုပ္ေနတာကို ရွားရွားပါးပါးဘဲ ေတြ.ရတတ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ သူတုုိ.ေျပာတဲ့ အဂၤလိပ္စကားကလဲ Fantastic တို. Excellent တိုု. အလြန္သံုုးေတာ့ သကိုုး။ ဘာလုုပ္လုုပ္ “Fantastic” ဥပမာ ေသြးေဖါက္ထားျပီးျပီ ေျပာလဲ "Fantastic"! Lunch Break သြားမယ္ခြင့္ေတာင္းလဲ “Fantastic”။ ကိုုယ္လဲ သူတိုု.နဲ.ေရာေရာင္ျပီးေတာ့ Cheers တိုု. Fantastic သြင္သြင္ေျပာလိုု. ဟုုတ္သည္ရွိ မဟုုတ္သည္ရွိ  ဂြိ။ 


တေန.မွာေတာ့ က်မကိုု ေဘာ့စ္က သူ.လူနာတေယာက္ကိုု MMSE (Memory test) လုုပ္ခိုုင္းပါတယ္။ အဲဒီမွာ Confused ျဖစ္ေနတဲ့ လူနာကို ေမးခြန္းေတြ ေမးရေတာ့တာေပါ့။ ဒီေန.ဘာေန.လဲ "Monday" (Wrong answer). Fantastic! ဘယ္ေနရာေရာက္ေနလဲသိလား "My home" (Wrong answer). Excellent! ေမးခြန္း ၃ခုု ေလာက္လဲ ေရာက္ေရာ လူနာက သူမသိတဲ့ ေမးခြန္းေတြလာေမးေနတာေရာ က်မရဲ့ Fantastics ေတြကိုု အလြန္ အျမင္ကပ္သြားတာေရာ ထင္ပါတယ္ “ငါ့ကိုုမ်ား ဘာမွ မသိဘူး ေအာက္ေမ့ေနလား။ ဒီလူတိုုင္းသိတဲ့ ေမးခြန္းေတြ ေမးျပီး ဘာ့ေၾကာင့္ Fantastic ေျပာေနတာတုုန္း” ထေအာ္ပါတယ္။ (ကလူ ကလူ လိပ္ျပာျပန္လာပါ။) အဲဒီထဲက က်မ Fantastic မသံုုးရဲေတာ့ပါ။ တျခားစကားလံုုး ေျပာင္းသံုုးတာေပါ့ေနာ ဒါမ်ား .. Wonderful ဟီးဟီး

ဆရာဝန္ တေယာက္ရဲ့ ဘဝ

က်မ Liverpool Heart and Chest hospital or Cardiothoracic centre လိုု.ေခၚတဲ့ အဂၤလန္ရဲ. တတိယ အၾကီးဆံုုး နွလံုုးနဲ.အဆုုတ္ အထူးကုု ေဆးရံုုၾကီးမွာ ၂၀၁၀ တုုန္းက တာဝန္က်ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ျမန္မာ ဆရာၾကီး တေယာက္ကိုု Clinical Tutor/CardioThoracic Surgeon အေနနဲ. ေတြ.ဆံုုခြင့္ရရပါတယ္။ က်မက နွလံုုးေဆးပညာဘက္မွာ၊ သူက နွလံုုး ခြဲစိတ္တာဆိုုေတာ့ တိုုက္ရိုုက္ေတာ့ သူနဲ. အလုုပ္ တြဲမလုုပ္ခဲ့ရပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ မွတ္မွတ္ရရ သူေျပာခဲ့တဲ့ စကားတခြန္းကိုုေတာ့ အခုုထိ မွတ္မိေနဆဲပါဘဲ။ တေန. က်မရဲ့ Study Leave အတြက္ သူ.ကိုု လက္မွတ္ သြားထိုုးခိုုင္းတုုန္း သူက “စာေတြလဲေရးေနာ္၊ Paper ေတြ ထြက္ေအာင္လုပ္၊ တုုိ.ျမန္မာဆရာဝန္ေတြ အလုုပ္ သိပ္က်ိဳးစားျပီး အဲဒီဘက္ အပိုုင္းမွာေတာ့ အလြန္ အားနည္းၾကတယ္” လိုု. သူက ဆံုုးမလာပါတယ္။

Life as a Foreign doctor (3)

ဒီရက္ပိုုင္း လုုပ္စရာေတြ Assessments ေတြ မ်ားေနတာနဲ. စာေတာင္ မေရးျဖစ္တာ ၾကာသြားပါျပီ။ Stress နဲနဲ မ်ားသြားျပီး စာေရးဖိုု.လဲ ေခါင္းထဲက ဘာမွမထြက္ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ပါ။ အခုုေတာ့ TV ေလးၾကည့္၊ ေကာ္ဖီေလးေသာက္ျပီး၊ ေအးေအးေဆးေဆး နားရင္း အရင္ ခ်န္လွပ္ထားတဲ့ ေနရာကေန စာဆက္ေရးလိုုက္ပါဦးမယ္။

ဒီအဂၤလန္မွာ အလုုပ္ေလွ်ာက္မယ္ ဆိုုေတာ့ က်မေရာက္ခါစတုုန္းကေတာ့ ေဆးရံုုတခုုစီကိုု သပ္သပ္စီ ေလွ်ာက္ရပါတယ္။ ကိုုယ္လိုုခ်င္တဲ့ အလုုပ္ကိုု BMJ လိုု၊ nhs jobs လိုု website ေတြမ်ိဳးမွာ ရွာျပီး ေဆးရံုုတခုုစီကိုု ေလွ်ာက္လႊာေတြ ပိုု.ရပါတယ္။ တခ်ိဳ.ဆိုု အဲဒီလိုုဘဲ ေလွ်ာက္တာ အေစာင္ ၁၀၀ ေက်ာ္ေလွ်ာက္တာေတာင္ အလုုပ္မရေသး ဆိုုဘဲ။ က်မလဲ Plan B ေတြ၊ C ေတြလဲ ခ်တန္တာ ခ်လိုု.၊ ကိုုယ္နဲ. သင့္ေတာ္မယ့္ အလုုပ္မ်ဳိးလဲ ရွာေပါ့။ က်မကေတာ့ သူမ်ားေတြလိုု အလုုပ္ဘယ္နွစ္ခုု ေလွ်ာက္မယ္ ဆိုုတဲ့ ဆံုုးျဖတ္ခ်က္မ်ိဳး မရွိခဲ့ပါဘူး။ တကယ္ ကိုုယ္နဲ. အဆင္ေျပမယ့္ အလုုပ္မ်ိဳးကိုု  ေသေသခ်ာခ်ာ ရွာျပီး ေလွ်ာက္လႊာ တခုုဆိုု တခုု ေသေသခ်ာခ်ာ ျဖည့္ခဲ့ပါတယ္။